| |
Sveti Teofilakt Ohridski
@ITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVE[TENOMA^ENICI
1. Po celata vselena ve}e se be{e razleala Evangelskata propoved, i
slovoto na ribarite se be{e rasprostranilo po celata zemja, spored proro~koto slovo, koe
veli: "Po celata zemja se
raznese nivniot glas i nivnite zborovi duri do krai{tata na vselenata" (Ps.18,5) i ve}e se prenesuvaa na Hrista
du{i dostojni za gornite sveti obitali{ta. No tatkoto na zavista, lukaviot, kogo go
vikame, |avol, ne go trpe{e ova, nitu pak mo`e{e da gleda kako lu|eto zazemaat mesto na
angeli i se postavuvaat tamu, od kade toj ponapred be{e padnal. Zatoa se pottikna da
protivdejstvuva vo spasenieto na lu|eto, ubeduvaj}i gi vladetelite od razni vremiwa,
carevite i nivnite na~alnici da im zapovedaat na svoite podanici sekakva ~est da im
oddavaat na elinskite bogovi i nivnite statui, i so vozdigawe na hramovi i oltari i bogati
`rtvi i prinosi, a Hrista nitu da go spomnuvaat za{to bil
~ovek dostoen za krst, a onie, koi se poklonuvaat na Raspnatiot, otkako gi podlo`at na
te{ki nakazi kako bezbo`nici da gi li{at od ovoj `ivot. I taka, ~ovek mo`e{e da vidi edni
od vistinskite slugi na Hrista, na{iot Bog,
kako se krijat vo gorite i pe{terite i prinesuvaat beskrvni `rtvi i molitvi tajno, koga
vremeto pozvoluva{e, drugi kako skitaat od mesto na mesto, kako begaat od grad vo grad,
imaj}i go tu|iot grad za poblizok od sopstveniot, i na toj na~in so maka, spasenieto
krade{kum go zadobivaat. Onie pak, koi so Bo`estvena revnost imaa polni srca, kako
ispitani vojnici, se osmeluvaa da navlezat vo tribinite na ne~estivite carevi i na~alnici,
kako me|u neprijatelski falangi i da propovedaat, deka Hristos
e navistina Sin na Boga, edinosu{ten Nemu,
od Nego roden pred site vekovi, a vo poslednite vremiwa
stanal ~ovek Koj niz krstnite stradawa i smrtta ni podari bestrasnost, besmrtnost. Taka
predavani na gorki kazni, edni na yverovi, drugi na ogan, ili voda, ili na me~, ili na
druga nekoja smrt, na naj`estok na~in, gi predavaa svoite du{i na Boga.
2. Takvi i pogolemi od niv stradawa trpele Hristijanite,
dodeka caruvala dlabokata no} na neblago~estieto i na negovite za{titnici, na carevite i
igemonite. No kako {to be{e napi{ano, Hristijanskiot krst za
da go prosveti i dovede do soznanie i samoto carstvo i so toa da go poka`e kako vistinsko
carstvo, nesposobno da robuva na gluvi i bezdu{ni idoli, zatoa Hristos
Sonceto na pravdata, najnapred ispratil nekoi zraci, prethodnici na sovr{enata
svetlina na soznanieto, da ja rasteraat sosema no}ta, da poka`at odnapred deka e blizu
denot. Zaradi toa go postavuva vo slavniot Rim za car onoj, velikiot Konstantij (Hlor),
koj prinesuval `rtvi na idolite i ne se odrekuval od svojata pratatkovska religija, no koj
gi ostavil svoite podanici da ja sledat onaa religija {to ja sakaat. Nekojpat nekoi
ka`uvaat, deka toj ne samo {to ne gi gonel, tuku naprotiv, so po~esti gi udostojuval Hristovite sledbenici. Za toa ka`uvaat i primerite koi gi ostavil
za svojot stav. Vedna{ gi podlo`il na ispit hristijanite, za da razbere koj me|u niv e
tvrd i iskustven i koj e slab i bez opit; i prviot, t.e. tvrdiot vo verata, go udostojuval
so najgolemi blaga, a na vtoriot, t.e. onoj koj ne ja za~uval verata ne mu daval ni od
najmalite bogatstva. I toj preku glasnicite razglasil, "onie koi ne ja otfrlaat hristijanskata vera, da im se zemat ~inovite na
dostoinstvoto i ako ima nekoj od niv da go napu{tat gradot dobrovolno, imaj}i go za golema
dobrina toa {to ne postradale so kazni i so ne{to drugo lo{o." Koga ova bilo razglaseno, onie, koi gi imale osnovite na verata
polo`eno vrz pesok (Mt.7,26) i imaj}i srca nesigurni i bolnikavi, vedna{ se odrekuvale od
hristijanstvoto, za da ne bidat izgoneti od gradot i da se li{at od ~inovite, zatoa {to ja
zasakale ~ovekovata slava pove}e od Bo`jata. A onie, koi bile
utvrdeni vrz tvrdiot kamen, tie, bez da se sepnat nitu od carot nitu od mnoguminata {to
bile okolu nego, ili da se voznemirat, ili da se ispla{at, ili da osetat nekakov strav od
onie stra{ni i golemi ma`i i od zakanite upateni do niv, tie pristapuvale pred niv i se
ispravale i zastanuvaj}i ma`estveno i otfrlaj}i sekakov strav i trepet se pretstavile pred
carot i hrabro mu ka`ale, so smel um i misla: "nie caru tolku sme daleku od toa, da se odre~eme od
verata vo Hrista, {to ne samo ~inovite i sopstveniot grad, tuku i glavite svoi i telata i
du{ite, so zadovolstvo bi ti gi prinele na smrt za Vladikata. Za{to se nau~ivme da ne se
pla{ime od onie koi go ubivaat teloto, a du{ata ne mo`at da ja ubijat (Mt.10,28), za{to
stradawava vo na{evo vreme, ne se ni sporeduvaat so slavata koja }e se javi na onie, koi
Go qubat Gospoda" (Rim.8,18). Koga go slu{nal ova
carot ostanal za~uden od cvrstinata na nivnata vera i se voodu{evil od na~inot na nivnoto
razmisluvawe, i od toa vreme mo{ne gi po~ituval ma`ite koi{to i vo sobranijata gi vikal, a
i na negovite sobori bile u~esnici, a onie koi se odrekle od Hrista,
gi imal za nedostojni, kako {to be{e i pravedno, gi ostavil `ivotot da go pominat vo
bes~estie. "Bedni se tie", - velel toj, "za{to ne samo {to
se li{ija od idnite bogatstva tuku gi zagubija i sega{nite. Za{to kako, rekol, }e mi bidat
verni onie {to tolku lesno se otka`uvaat i se neverni na svojot Bog?
I kako tie }e upatat na soborite ili na razgovoirte ne{to, {to }e e polezno za narodot,
koga za sebesi lo{o razmislile?"
3. Takov bil carot Konstantij, nego i Bog
ne go li{il od Svojata blagost, bidej}i go proslavil vo
vojnite i vladeeweto nad narodite, a od druga strana mu go podaril sinot Konstantin, koj
gi nadminal site carevi. Od slavata na svojot sin, vkusil i toj, kako reka, koja izvira od
visoko, i stanal poslaven od negoviot spomen. Toj imal i drugi sinovi rodeni od Teodora,
}erkata na Maksimilijan Erkulij, Dalmatij, Anavalian i Konstantij. No Konstantin, koj e
roden od navistina bla`enata Elena, ja nasledil ne samo carskata vlast, tuku i blagosta na
tatka si kon hristijanite, za{to gi udostojuval vernicite, koi `iveat vo Rim ne samo so
polna sloboda, tuku i so sekakvi po~esti, pritoa vo svoite zapovedi rasprostraneti do
raznite na~alnici, ja iska`uval svojata dobra volja kon hristijanite, vo sekoj grad i
kraj, i so pisma im zapovedal na svoite podvlasteni, da ne go li{uvaat hristijanskiot rod
od nikakva privilegija. Zatoa i Bog ne dopu{til da se li{i od
blaga ovaa du{a. Naprotiv, go nagraduval so blagata od ovoj svet, velime so bogatstvo i so
sī drugo, koe se dobiva so bogatstvoto, so site velelepni carski znaci i pri toa so
pobedi protiv svoite neprijateli. Go nagraduval u{te i so toa, {to go rakovodel kon
vistinskata vera, na koja go povikal od nebesata, kako {to ponapred go be{e povikal Pavel,
za{to i prizivot treba{e da bide velelepen i vistinski nebesen. Taka, koga treba{e da
vojuva so Maksentij, Bog mu poka`al vo srede den krst
izobrazen od yvezdi od neboto i bukvi koi ka`uvaat, deka so nego }e pobedi. Toj se pokoril
na ova videnie i go upoterbil obrazot na videniot znak i na delo ja razbral negovata
nepobedliva sila. Toj otkako primil da bide oglasen vo slovoto na vistinata od Silvester, Bo`estveniot Rimski Papa, stanal `ezol na silata (Ps.109,2) za
hristijanite, gi zatvoril idolskite hramovi, go izgasnal ognot pred neznabo`e~kite oltari
i ja zapalil sve}ata na vistinata i elejot na pomazanieto, ja oslobodil zemjata od krv i
vozduhot od zarazi, koi gi pri~inuvale kadeweto i dimot od `rtvoprinesuvaweto, a na
nivnoto mesto vovel `rtvi sveti, blagouhan miris na temjan i seno}ni bdenija ugodni na Boga, dodeka, pak, statuite edni od niv gi pretvoril vo prav, drugi
gi predal na ogan i uni{tuvawe, tretite gi prenel vo Vizant (grad koj toj od mal go
napravil golem i koga go ukrasil so sī, {to svedo~i za carskoto velelepie, go imenuval vo
Konstantinovgrad). Tuka otkako zapovedal da se prenesat mnogu statui, gi postavil po
teatrite i ulicite. Na sekade po vselenata izdignal Bo`ji
hramovi i toga{ se poka`a ispolneto slovoto na Davida: "Bog e Car na celata zemja"
(Ps.46,8). "Gospodova e zemjata
i ona {to ja ispolnuva" (Ps.23,1) "za{to carstvoto e na Gospoda, i On e
Vladetel nad narodite" (Ps.21,28), Toj, se
razbira i na~alnicite okolu Nego. Od toga{ site narodi miruvale i bile spokojni zatoa {to Gospod go proslavil carot, koj vetil: "Jas }e gi proslavam onie, koi Mene Me proslavat", ka`uvaj}i niz ustata na prorokot (1.Car.2,30)
4. No zakolnatiot neprijatel na na{eto spasenie, i na~alozlobnata
zmija, go vooru`al Arija od Aleksandrija protiv pravoslavieto i podignal gorka vojna
protiv Crkvata i so toa ķ nanel ne malo zlo. No carot
Konstantin, pridvi`en od Bo`estvenata revnost, svikal vo
gradot Nikea tristotini i osumnaeset arhierei na sobor na koj zel u~estvo i samiot toj i
go osudil pogre{noto u~ewe na Arij, koj u~el deka Sinot Bo`ji
e sozdanie i tvar i sluga, a nego samiot go razobli~il pred celiot narod i go izgonil od
celata Crkva. Potoa otkako go izlo`il pravoslavieto so
svetlata propoved i go iska`al veleglasno i tor`estrveno go proglasil Sinot edinostu{ten od Otecot, svetlina
od svetlina, Vladika i Tvorec,
no ne i tvar. Taka otkako caruval blago~estivo i sveto i ugodil na Hrista,
kolku toa bilo mo`no, go zavr{il `ivotot so tri sinovi, se preselil od vremenoto i zemno
caruvawe vo ve~noto i netleno, i kako {to elinstvoto go uni{ti ponapred, taka go pogubil i
arijanstvoto, koe ja be{e ogor~ilo Crkvata ne pomalku od prvoto, ako ne i pove}e. Za{to
posledicite od bliskite pakosti se pote{ki.
5. Od negovite sinovi, prviot Konstantin ja nasledil Galija,
krajbre`nite strani na Severniot Okean i Britanskite ostrovi. Sledniot, Konstant - Italija
i samiot Rim do Ilirik. Sredniot pak, Konstantin, celiot istok, Libija i Egipet. Tie
polo`ile sekakva gri`a, usilba i volja, da go zakrepnat hristijanstvoto i blago~estieto i
pravoslavieto, pa voodu{eveni od blago~estieto i pravilno predavaj}i go slovoto na
vistinata da go pominat `ivotot tivko i spokojno, vo sekoe blago~estie i ~istota.
Konstantij bidej}i ne go primil zborot edinosu{ten, gi naskrbil pravoslavnite, pravej}i go
toa od revnost, ne po razum (Rim.10,2) za da ima mir me|u crkvite. Bidej}i toj i onaka
zapovedal da se urnat site idolski kapii i oltari, taka {to u{te za vreme na negoviot
`ivot ne ostanala ni traga od niv. No i nego srpot na smrtta go po`neal od sega{niot
`ivot.
6. Bil postaven drug car, najgolem prestapnik i neblago~estivec (ako
treba da go nare~eme car onoj, koj zastanal pred Hrista i
rekol: "Tvoite pati{ta ne sakam da gi znam" (Jn.21,14) buntovnik i otstapnik, prezreniot Julijan, za kogo, koga }e
sakame da raska`eme ne{to pove}e, nikoj da ne nī osuduva so pomisli, deka sme izlegle od
umerenosta, za{to raskazot na sklu~enite sobitija ne e bespolezen, osobeno za Hristovata Crkva i za vqubenicite vo u~eweto, za{to kako {to nekoj
ka`al: "da znae ~ovek mnogu e
ne{to posebno ceneto". I ova ne e daleku od
na{ata zada~a. Za{to predmet na na{iot raskaz e podvigot na ma~enicite koi postradale vo
vremeto na Julijan. Ako porano spomnavme, dokolku e dozvoleno za omrazata na toj tiranin
protiv Hristijanite, toa go napravivme za da zableska podobro
blagorodnosta na ma~enicite koi vo tie vremiwa se dr`ele ma`estveno i gi prenebregnuvale
zapovedite na toj tiranin, koj silno se potrudil da gi nadmine site goniteli. Spomnavme od
pogore ka`anoto i za toa, deka raskazot imaj}i svoj po~etok }e bide celosen i zavr{en.
7. Tatko pak na ovoj otstapnik bil Konstantij, brat na velikiot
Konstantin, - rodeni dvajcata od tatko im Konstantij i od majki, prviot od Teodora, }erka
na Erkulij, a vtoriot od bla`enata Elena, kako {to ka`avme i pogore. Julijan imal postar
brat po ime Gal. Koga umrel Konstantin Veliki i skiptarot na istok preminal vo racete na
Konstanij, vojnicite napravile bunt, vo koj mladiot Dalmatij, sin na stariot Dalmatij bil
ubien so mnozina od svojot rod. No Gal i Julijan bile ottrgnati od vojni~kite me~ovi,
edniot go be{e sna{la stra{na bolest, i ne malku stradal nadevaj}i se na smrt, drugiot
pak, bil mal (imal osum godini, prokletiot) i zaradi toa kon nego carot ~ovekoqubivo se
ponel, a pova`no i posu{testveno e toa, {to Bog po Svoite ~udni promisli so~uval pomiluvawe za hristijanite preku ovoj
neumoliv nakazatel. I koga pominata bolesta na Gal, toj go zel brata si Julijana i
dvajcata sleguvaat vo Jonija, koja toga{ cvetala so mnogu sofisti i filosofi i za vreme na
nivniot prestoj tamu, se zanimavale so sekakov vid na nauka i se vospituvale blagorodno i
velelepno, dostojno za carevi. Za{to imale golemo izobilstvo na pari, bidej}i carot sī
tatkovski im otstapil. A koga dvajcava bra}a se zafatile da izdignat hram na ma~enici i
kako sī bea podelile po eden del sekoj, delot na Gal se podignuval i sekoj den se
izdignuval nagore, a Julijan kolku i da gradel, gledal i samiot kako gradenoto se
razurnuva samoto od sebe. Taka bivalo, bidej}i mislam, duri i zemjata ne mo`ela da go nosi
kako skri{no, bes~estieto na bes~estiviot. A koga po snishodlivost carot go postavuva Gal
za kesar, Julijan skital po svetot `iveej}i siroma{no, prestoruvaj}i se deka e filosof.
8. No od vnimanieto na Konstantij, ne bu izbegalo negovoto lukavstvo,
deka e neblagonaklon kon hristijanstvoto, a raspolo`en za idolopoklonstvoto. Zatoa go
otpovikal od Jonija i go ispratil vo Nikodimija za da go izu~uva hristijanstvoto i
elinskoto vospituvawe, pod rakovodstvo na Evsevij (Evsevij bil episkop Nikomidijski i imal
ne mala slava kako u~en ma`). Mu bilo zabraneto od carot da se sre}ava so Livanij, koj po
religija bil idolopoklonik i poznat sofist vo Nikodimija, a po krasnore~ivosta imal nadmo}
nad site. No bogonenavidniot Julijan imaj}i gi carskite zapovedi za praznoslovie, mnogu
pove}e se sre}aval so Livanij otkolku so Evsevij. Prviov go posetuval tajno i no}no vreme,
i vodele so nego razgovori dostojni za temninata, od edna strana, a od druga, daval plata
na drugite da se sretnat zadol`itelno so Livanij, da gi slu{aat negovite besedi i da mu gi
predavaat nemu li~no. Toga{ toj stanal i ~tec vo Nikodimijskata Crkva,
za da gi ~ita Bo`estvenite knigi. Toa, kako {to govorat
mnozina, stanalo so dadena carska zapoved na Evsevij, no vistinata e deka toj samiot
dobrovolno se oblekol vo oblekata na klirik so cel da go odzeme vnimanieto na site sakaj}i
da stane car za da se prikrie, kako presoble~ena zmija. Toga{ i nekojsi Maksim, koj pod
maskata na filosof se zanimaval so magija, koga pristignal od Efes vo Nikodimija, stapil
vo poznanstvo so Julijan i go vovel vo bezbo`ni~ki i dejstvuva~ki, pekolni obredi i u{te
pove}e mu gi zasilil nade`ite da stane car.
9. No otkako Gal se vozgordeal pove}e otkolku {to mu prilegalo na
negovoto kesarsko dostoinstvo i ja pro{iril svojata vlast, zaradi toa is~eznal me|u
lu|eto, pa prestoelo i Julijan da go zasegnat zaradi drskosta na brata mu, no caricata
Evsevija ja prenebregnala voljata na carot i taka mu go odvratila misleweto (za{to
zborovite na `enata imaat golemo vlijanie vrz ma`ot so slab karakter), taka {to carot
namesto brat mu Gal go napravil nego kesar, mu dal dosta silna vojska i go ispratil protiv
varvarite koi `iveele vo Galija. I toj otkako ja iskoristil mestopolo`bata, se dogovoril
so na~alnicite na vojskata, se dogovoril i so samite polkovi (za{to site se raduvaat na
carskite promeni, a najmnogu vojskata tolku pove}e kolku e nade`ta pogolema da se dobijat
pogolemi plati) i vedna{ se proglasil za car. Po ovoj slu~aj, pokraj drugoto se
prenesuvalo deka, kako ka`uvaat, otkako ne mo`ele da najdat venec za da mu ja oven~aat
glavata, eden od vojnicite izvadil od rakata zlatna narakvica koja vo sekojdnevniot govor
se narekuva "vrahiol" i ja polo`il na glavata na tiraninot. Koga go doznal ova Konstantij,
deka toj se odmetnal, siot razgneven trgnal protiv nego za da go naka`e kako nedostoen. No
na sred pat se li{il od `ivot i od svoite nade`i; i skiptarot na blago~estivoto carsko
dostoinstvo minalo vo race na bes~esnikot, zlostornikot ili podobro, na buntovnikot i na
otpadnikot.
10. I pogledni ja dlabo~inata na negoviot lukav prestap. Ne vedna{
lukaviot ja izrazil svojata zloba, nitu bezzakonikot go otkril svoeto ne~estie, nitu
otstapnikot se zafatil so gonewe (za{to znael deka sī u{te ne e zavr{eno zakrepnuvaweto
na negovoto caruvawe, deka ne e bezopasno da posegne, kako {to sakal, da ja izmeni
polo`bata na hristijanite vo toa vreme, koga verata na pravoslavnite be{e pu{tila koreni
po celata vselena i be{e se zacvrstila), no toj gi vratil od zatvor site episkopi koi bile
izgoneti od crkvite za verata vo vremeto na Konstantin, i povtorno im gi predal na crkvite
i im gi vostanovil pravata vrz crkovnite imoti, iako nekoi od niv bile zemeni od nego
samiot. Vsu{nost koga carskata vlast mu se utvrdila toga{ zapovedal da mu se otvorat
zatvorenite idolski hramovi, da se zapali oltarniot ogan i da se izvr{at gnasnite obredi
na demonite i od idolopoklonicite ozakoneti vo nivna ~est `rtvi. Osven toa, ako nekoi, od
vremeto na Konstantin razru{ile idolski hram, ili soborile idolski stolb, bilo zapovedano
da se izdignat novi, razurnatite hramovi povtorno da se izgradat i sogorenite povtorno da
se vozdignat, a onie koi gi razurnale da se podlo`at na te{ki kazni i smrt ili na
nepodnoslivi izma~uvawa. Me|u poslednite bil i Marko od Aretusa, eden od onie {to se
spasuvale, komu celiot rod mu bil predaden na kolewe. Toj bil prinuden da izdigne eden
idolski hram, koj samiot go be{e razurnal i bidej}i ne se pokoril i mnogu drugi te{ki maki
pretrpel, ta najposle bil daden na decata za igra~ka, koi so ostri predmeti go raspar~ile
star~evoto ~esno telo, vistinski povozvi{eno od zemjata i sī {to e zemno. Julijan
zapovedal da se razurnat nasekade Bo`jite crkvi, hristijanite da ne zemaat u~estvo vo
gr~kite nauki, nitu so senatorski ~inovi da se udostojuvaat. Mnogumina od niv re{itelno gi
simnuvaa od sebe pojasite so ~inovite imaj}i sī drugo za smet, samo Hrista
da go spe~alat (Fil.3,8). Takvi bile Jovijan i Valentijan, i na dvajcata Bog vo svoe vreme im predal carsko dostoinstvo. Mnogumina, pak, od
`ed za prazna slava se odrekle od Hrista, na{iot vistinski Bog.
11. I toj Julijan besneel protiv site episkopi, a najmnogu brzal da go
ulovi Aleksandriskiot episkop Atanasij, za{to toj bil hrabar pobornik i za{titnik na Hristijanstvoto i ru{itel i protivnik na idolopoklonstvoto. Koga
doznal vistinskiot jerarh Bo`ji, poslu{uvaj}i gi Hristovite zakoni (Mt.10,23) i koga ispolzuval pogodno vreme od
gonitelot, otplovil od Aleksandrija. No otkako videl deka carskiot korab go sledi mu
zapovedal na kapetanot da gi prenaso~i platnata kako da treba pak da se vrati vo
Aleksandrija. Otkako se slu~ilo toa, carskite lu|e go sretnale i gi pra{ale dali go videle
Atanasij da otplovi od Aleksandrija. Tie, koi bile vo korabot na Atanasij, odgovorile deka
korabot zaminal malku pred niv i deka }e go stignat samo ako veslaat posilno. I taka tie
izmameni go minale Atanasij koj vlegol vo Aleksandrija i se kriel za celoto vreme na
caruvaweto na neblago~estiviot Julijan.
12. Vo Makedonija, Teodul i Tatijan, ma`i blago~estivi i gorazdi
po duh vlegle vo eden od idolskite hramovi i gi ispokr{ile tamo{nite idoli. Toga{niot
na~alnik na toj kraj, za da mu ugodi na tiraninot, re{il da zarobi mnozina za toa {to se
osmelile da ja izvr{at taa rabota. No, Teodul i Tatijan pomislile deka e neblagorodno da
ne se pojavat i da ne se poso~at sebesi, deka se osmelile da go napravat toa i da go
ostavat neviniot narod na eden tiranin koj gori od omraza, vo za{tita na svoite bogovi.
Zatoa se javile, plukaj}i na site laskavi zborovi so koi sakale da gi privle~at i gi
prezrele site te{ki maki koi sakale da im gi nanesat. Otkako gi stavile na usvitenite
`elezni legla tie ovaa maka ja imale za sve`a i prijatna, ta duri i se {eguvale so
tiraninot "Za{to, ako saka{,
ka`uvale tie, o na~alniku, da se nasiti{ so pe~eno meso, zapovedaj na xelatite da nī
svrtat od drugata strana, za da nī bi ti bile nedovolno vkusni kako ispe~eni do polovina". Koga toa go rekle svetiite, gi zateknal bla`eniot kraj i bile
preneseni kako `rtva na Hrista, Koj
se `rtvuva{e Sebesi za nas, sovr{enata sepalenica vo
blagouhan miris.
13. No koj raskaz bi mo`el da gi izbroi makite koi gi pri~inile
nasekade, na Hristovite ~eda slugite na ovoj tiranin. Ta duri
i Aleksandriskiot episkop Georgij, otkako go vle~ele po plo{tadot i otkako go ubile,
raskinatite delovi od negovoto telo gi natovarile na kamila, tor`estveno gi poka`uvale, i
najposle, go izgorele zaedno so kamilata, a ostatocite od pepelta gi rasprsnale. Na drug,
pak, stomakot mu go rasparale stavaj}i mu vo vnatre{nosta `ito, potoa gi pu{tile sviwite
da se nagostat so takvata sofra. Tirskiot, pak, episkop Dorotej, ~ovek poznat vo naukata i
odli~en pisatel na istoriskite sobitija, koj vo vremeto na Diokletijan i Likinij {eeset
godini be{e podlo`en na mnogu maki za Hrista (toj ~ovek)
umno`en vo dlaboka starost, kako {to veli bo`estveniot David (Ps.91,15) za{to svetitelot
bil na 107 godini, neprijatelite na verata go predadoa vo gradot Edesa na smrt. Koj bi
mo`el i da gi izbroi oskvernuvawata na Bo`jite hramovi i
grabe`ite na sve{tenite tvari, za{to vujkoto na tiraninot i negov ednoimenik, gi upotrebil
nepristapnite i sveti mesta kako javni i ne~isto mesto, za oskrbenie na sī Bo`jo velej}i si vo srceto deka nema Bog
(Ps.13,1). No Gospod se nadvisi od nebesata i za mig se pozna
Gospod, Koj sudi (Ps.9,16),
za{to negovata vnatre{nost po~nala da se raspa|a i voobi~aeniot otpad namesto od
prirodnite otvori izleguval od negovata ne~ista i gnasna usta.
14. No vo toa vreme koga mnogu takvi raboti se slu~ile, bezzakonitiot
me|u carevite, i bezumniot i ulaviot me|u filosofite se prestoruval deka e krotok i
~ovekoqubiv. Kopaj}i jami vo niv, kako dvoli~en i lukav, se sokrival, a na izgled se
poka`uval revnosen za da izgleda pravoslaven. Taka toj zapovedal da se omrsat so krv od
gnasni `rtvi ne samo izvorite tuku i onie predmeti koi bile izneseni za prodavawe. O
glupav bezzakoniku! O bes~uvstvitelen skvernitelu! O nerazumen bezumniku! Ti {to misli{
deka sī razbira{, ne razbira{ li deka ni{to takvo ne mo`e da gi omrsi onie koi gi zemaat
predmetite, osobeno ne koga oskvernuvaweto biva sprotivno na nivnata volja? Osven toa
lukaviot i bes~uvstvitelniot gi znael Hristovite zakoni od
koi, rakovodeni i upatuvani hristijanite, veruvaat deka od toa, {to vleguva niz ustata,
~ovek nitu ne~ist stanuva nitu se oskvernuva (Mt.15,11). No toj kako nepodoben na Hrista se osmelil sī da pravi protiv verata. Negoviot bes se
naso~il i kon onoj ~udesen grad koj po svoite skapocenosti gi nadminuval site po~ituvani
gradovi, t.e. Nikeja, mestoto na pobedata protiv Arij, kade trista i osumnaesette mudri
arhipastiri gi polo`ija osnovite na pravoslavnata vera. Za{to toj grad bil poln so
hristijani. I zatoa lo{iot i razgneven car gi pottiknuval mesnite na~alnici na gradovite,
da im pravat na hristijanite kakvi i da sakaat lo{otii, i koj bi mo`el da gi raska`e onie
te{ki kazni i u`asni maki i nepodnoslivi stradawa i bolki i prosto re~eno sekakvi vidovi
maltretirawe i pritisoci kon niv. Pri toa i osven toa, gi li{uvale od nivnite imoti od
tatkovinata i od rodot i najposle gi predavale na smrt kako osudenici i ne gi udostojuvale
ni so pogreb, nebare se bezbo`nici. Vo taa smisla, toj bil najrevnosen od site knezovi,
vlo`uvaj}i go siot svoj streme`, misla, opit i ve{tina, za kolku {to e mo`no pove}e
galilejci da bidat sotreni. Za{to toj taka so podbiv gi narekuval hristijanite, a spored
mene, toa go pravel za{to se pla{el da go izgovori golemoto i slavno Ime
na Hrista, koe {tom i }e se izgovori, e u`asno za demonite, a za protivnicite -
stra{no i nepodnoslivo. Mnogu verojatno e, deka toj toa go nau~il od ma|epsnicite, koi
mnogu dobro ja znaea silata na Imeto, koe verojatno bilo
sopka za mnogu nivni raboti.
15. No na~alnikot vo Nikeja vo po~etokot ne znael deka ima takva
zapoved i koga ja doznal pobrzal da ja ispolni. I toga{ toj razglasil niz celiot grad: "Site onie, koi se poklonuvaat na Raspnatiot,
da ja smenat verata i da pristapat da prinesat `rtva na besmrtnite bogovi, inaku da znaat
deka }e bidat predadeni na nepodnoslivo i najrazli~no kaznuvawe, koe ja nadminuvaat
~ove~kata sila, za{to carot, koj ja primil od blagite bogovi vlasta na celata zemja i
more, ne mo`e da trpi da ne gi natera site, {to `iveat vo granicite na negovata vlast, da
gi priznavaat i da im se poklonuvaat." Pa otkako bila
razglasena taa najglupava zapoved, sledniot den, na~alnikot, otkako gi sobral site vo
teatarot i pred strogo da im se zakani, upotrebil dodvoruva~ki govor: "Gledam, - ka`al, - o, ma`i deka vie ste seriozni i blagorazumni i
mislam deka mnozina od vas steknale dostatno obrazovanie. Zaradi toa mnogu e neumesno
takov narod da se povede po grubosta na Galilejcite i da se poklonuvaat na ~ovek od v~era
i od pred nekoj den osuden na krst vo vremeto na Pilata ~ij {to grob mo`at da go vidat
site {to sakaat. Osven toa, ako poklonuvaweto na takviot Bog be{e bezopasno, mo`ebi,
neznaeweto na ona {to e podobro }e be{e prosteno. No, od sega opasnosta ne e samo za imoti
i po~esti no i za samiot `ivot, najgolemoto od site bogatstva, zaradi toa ne samo bezumie
i neverstvo, no i sovr{ena bes~uvstvitelnost e - ~ovel da ja pretpo~ita ovaa vera pred
onaa, koja e bezopasna i po sī carska. Ako sega me poslu{ate, koga vi go sovetuvam
najdobroto, }e pristapite kon ~ovekoqubivite bogovi i koga }e im prinesete `rtvi najnapred
}e go steknete nivnoto blagovolenie, }e stanete bliski i svoi na bogoqubiviot car i pritoa
}e gi pridobiete i onie bogatstva koi proizleguvaat od toa zbli`uvawe, koi toj {tedro gi
prilaga na svoite prijateli".
16. Koga toa go ~ule nasobranite, ne malku od niv se priklonile kon
ka`anoto i se izjasnile deka }e stanat istomislenici so carot i }e gi po~ituvaat site
negovi bogovi. Niv na~alnikot bogato gi udostoil so po~esti i podaroci i vedna{ gi
napravil slavni. No onie koi predpo~itale da ja zapazat cvrsto i neizmenlivo veratavo Hrista, so eden glas kako so edna usta izvikale: "Nie ne mo`eme da se
odre~eme od vistinskiot Bog, Hristos, i da prineseme `rtvi na nemi i gluvi idoli. Zatoa na
silnicite im ka`uvame: "bogovite koi ne gi napravile neboto i zemjata neka zaginat! Podobni na
niv da stanat i onie koi gi pravat i site koi se nadevaat na niv. A nie imame eden Bog koj
e nad sī, niz sī, i vo sī i eden Gospod, Iisus Hristos, vistinski Bog, niz Kogo sī
nastanalo. Vo Nego veruvame, Nego go ispovedame, Nemu mu se poklonuvame i slu`ime so seta
svoja du{a, so seto srce, so ~ista sovest, so neizmeneta misla i pomisla, so Otecot i
Svetiot Duh, vo beskone~nite vekovi"." Koga mu go ka`ale toa na tiranot so
smelost, toj ispolnet so silen gnev i nezadr`liva omraza im zapovedal na stra`arite da im
nanesat, edno po drugo, u`asni stradawa i smrt. Mnozina, pak, tajno izbegale vo gorite i
pustinite, drugi pak se rasprsnale vo razni mesta otkako ja prezrele svojata mila
tatkovina, rodninite i prijatelite i siot svoj imot, samo i samo da go steknat Hrista, navistina su{tiot Bog i Gospod, i Car na carevite na site vekovi.
17. Edni od niv bile Timotej
i Komasij (koj {to se imenuva i Etimasij), Evsevij
i Teodor, koi nemo`ej}i pove}e da gledaat
kako idolite se po~ituvaat, nitu kako padnatite i onie koi se odrekle zaginuvaat, a
ostanatite vo verata bivaat izma~uvani, ja napu{tile Nikeja i se naselile vo Solun. No
otkako po`iveale vo toj grad ne mnogu vreme, kade prestojuvaj}i zabele`ale deka tamo{nite
`iteli mu sluguvale na neblago~estiviot car i deka go obnovile slu`eweto na gnasnite idoli
i Hrista go gonele i se trudele duri i Imeto
da ne Mu ostane vo gradot i okolnite krai{ta, zatoa go
ostavile Solun i se preselile vo Tiveriopol, koj le`i na sever od Solun i grani~i so
Ilirik. Tuka otkako na{le malku sloboda, go poseale semeto na slovoto, tie imale i svetol
`ivot. Timotej stanal episkop na Tiveriopolskata Crkva i so
toa sve}ata bila postavena na sve}nikot (Lk.11,33). Komasij, pak, porano bil vojnik, i toa
odli~en vojnik. Vojni~kiot pojas i slavata toj gi ostavil na onie koi se predadeni na
zemjata, i otkako go zel krstot Hristov i se oblekol vo
mona{ka obleka, t.e. oru`jeto na svetlinata (Rim.13,12) go propovedal slovoto na vistinata
vo tiveriopolskite sela. Evsevij i toj bil pri~islen vo mona{kiot ~in i go propovedal
slovoto na vistinata, no pove}eto od slu{atelite gi privlekuval najmnogu so svoite dela.
Od srebroqubieto, kako od koren na sekoe zlo (1.Tim.6,10), se gnasel, i ona malku {to go
imal go razdaval na siromasite so blagost i prostodu{nost i prosto ka`ano, toj bil tatko
na siracite, pomo{nik na vdovicite (Ps.67,6), blag, krotok, so eden zbor - u~enik Hristov. Teodor, pak, bil eden od trista i osumnaesette sveti i
bla`eni, bogonosni otci sobrani vo Nikeja, koj go dopolnil brojot na tie bla`eni so {to
bil udostoen so ~in i dar na episkop. Toj ja objavil na Tiveriopolcite svetlinata na
blago~estivata i pravoslavna vera.
18. I taka ne bilo vozmo`no da bide laga ka`anoto od Gospoda, deka ne
mo`e da se skrie grad izgraden na vrv planina (Mt.5,14) t.e. `ivotot na tie sveti ma`i -
postaven na viso~inata na dobrodetelta i izdignat visoko nad dolinata na pla~ot, t.e. nad
menlivosta na toa {to e zemno i se vle~e dole. No kolku i da se trudele tie da `iveat
nezabele`livo, stanuvale popoznati, osobeno, pak, na qubitelite na dobroto, koi ne mo`ele
da se strpat, bidej}i mnogu `edni, da se steknat do izvorot od kade izviral mlaz, sladok i
prozra~en, zatoa se steknale itaj}i pri niv. Toa bile Petar,
Jovan, Sergij,
Teodor, Nikifor,
site tie go falele Gospoda vo prezviterski ~in (Ps.106,32). Zaedno so niv slu`ele, Vasilij i Toma
vo |akonski ~in, monasi bile Erotej, Daniil i Hariton.
Sokrat, pak, vo sī odli~en vojnik, sopstvenik na dostatno bogatstvo i slava, koga se
istresol kako od prav od sī, stanal i toj del od toj dobar lik na otcite. I tie, koga se
sobrale site zaedno, vodele vistinski angelski `ivot, den i no} pou~uvaj}i se na Bo`jiot
zakon (Ps.1,2) i na niv se odnesuvalo izre~enoto od Davida: "Ete {to drugo e podobro i poprijatno od toa bra}ata da `iveat zaedno" (Ps.132,1). Otkako gi prosvetile site tamo{ni so svetlinata na
poznanieto i im gi iscelile nivnite du{evni slabosti, tie ne gi ostavile neisceleni ni
onie koi boleduvale od telesni bolki. Sī {to dobile na dar, na dar i go davale (M.10,8)
na onie koi imale potreba, baraj}i samo edna cena i toa najskapata, verata vo Hrista, Semo}niot. Od toa slovoto na
poukata pove}e uspevalo, za{to ~udata se krilja na slovoto, go podigaat povisoko od
gonitelite i mu pomagaat da se rasprostrani.
19. Po nekoe vreme vesta za niv preletala so brz polet i preminala na
sekoja strana, pa se govorelo mnogu za niv vo Solun. Zatoa Valent i Filip, za koj
spomnavme pogore deka prebivale vo Solun i uredno gi ispolnuvale zapovedite na Julijan i
slu{nale tie za takvoto `iveewe na svetite ma`i, koi so `ivotot se natprevaruvale so
neve{testvenite angeli, i, deka slovoto im bilo silno i nadareno so blagodat i sila da gi
privlekuva slu{atelite, i, deka ne ostanal nikoj vo Tiveriopol i okolinata koj }e go
po~ituva idolopoklonstvoto, i, deka site tamo{ni stanale u~enici i poklonici na Hrista, - bile porazeni od revnosta za nivnite razurnati tatkovski
obi~ai i nepo~ituvaweto na carskite povelbi. Koga go ~ule toa tiranite najprvin namislile
da ispratat vo Tiveriopol nekolku voeni zapovednici i od nivnite prislu`nici, divi po
narav i `estoki po misleweto, za da gi ubedat svetite ma`i da ja ispolnat zapovedta na
carot i da `rtvuvaat na idolite, za da zadobijat od carot golemi po~esti koi rakata na
carot mo`e da gi dade koga saka; ili ako ne se soglasat da go storat toa, da im odredat
golemi kazni i na krajot da im gi otse~at glavite so me~. Razmisluvaj}i za ova im se
storilo dobro da ne pratat drugi lu|e, tuku tie sami da odat za da go poka`at seto
divja{tvo i da go poka`at na delo ona {to go smislile.
20. I vedna{ stignaa vo Tiveriopol, a {tom se ras~ulo zatoa site se
prepla{ile od nivnoto divja{tvo. Tie sednuvaj}i na visoki i zastra{uva~ki prestoli,
naredile, i im gi donele svetcite pred niv, pove}e zada gi ispla{i takvata gletka, a
nivniot zbor da stane ~uen, i im rekle na o`alostenite: "Celo carstvo se pot~inuva na carskata naredba {to glasi: da se
poklonite na besmrtnite bogovi {to ni gi ostavija starite mudreci, za da im se pravat
hramovi i za da im se gradat `rtvenici, da im se prinesuvaat `rtvi i drugi po~esti da im
se oddavaat i da ne prifatat nikakva nova religija, nitu na nieden nov bog da se molat.
Kako samo vie se poka`avte, nasproti celata ekumena, pomudri od starite lu|e? Ili vie
imate pogolema sila i mudrost od na{iot car koj gi nadmina mudrite? I vie se osmeluvate
svedo{tvata na bogovite, {to site stari od mudrecite gi narekuvaat besmrtni da gi
narekuvate mitovi i da gi omalova`uvate carskite naredbi? Eden ^ovek,
pak, {to be{e roden vo Palestina, od edna siroma{na `ena, koja zaradi nejzinata
siroma{tija se slo`i na brak so stolar, koj potoa se izedna~i so razbojnicite, Nemu kako na Car i Bog mu se
poklonuvate i sekoja ~est mu oddavate i mislite deka ste pobo`ni?"
21. Svetiite bez i najmalku da se dvoumat, im rekle: "Treba{e, o,
na~alnici, pred neutralni sudii da odgovarame na ispra{uvawata. Za{to taka bi izlegla na
jave vistinata. Ama bidej}i vas ve imame i za sudii i za obviniteli, jasnoni e, {to }e se
slu~i: lagata }e ja nadvladee vistinata. No, ako e i taka, nema da zamol~ime, za{to se
nadevame na Hrista, Koj za nas postana premudrost od Boga
(1.Kor.1,30) i im dava zbor na glasnicite (Ps.67,11), koga }e ja otvorat ustata, i kako {to
vetil, na Svoite soborci i ma~enici im dava usta i slovo, i mudrost, na koi ne }e mo`at da
im se sprotivstavat i protivre~at site nivni protivnici (Luk.21,15). Osven toa, nitu samo nie od siot rod
~ove~ki plukame na va{ite bogovi, nitu samo nie pribegnavme kon vistinskata pravoslavna
vera i kon blago~estieto. Za{to bezbrojni mirijadi se po celata vselena, koi ja priznaa
navistina ~istata i neporo~na vera vo Hrista, a naukata i religijata na elinite, kako
suetna i la`noimenita, ja smetaat za potsmev, ja plukaat i se gnasat od nea. Po seta zemja
se pronese glasot na Hristovite u~enici, apostolite, i nivnite zborovi do krai{tata na
vselenata (Ps.18,5). Ne e vistina, deka nie ne gi po~ituvame
u~enite, spored va{e mnenie. No, ako i ona {to }e go ka`eme izgleda ~udno, toa sepak e
to~no, nie nim pove}e im veruvame, otkolku vie. Za{to, koga }e go ~ue{ poetot kako go
opi{uva Yevsa, deka e prequbodeec i graba~, deka e izmamnik, a i samiot e izmamuvan, deka
mo`e da bide vrzan i da pla~e, i pokraj seto toa mu se poklonuva{ kako na bog, - a jas, -
koga go slu{am seto toa, {to za nego se veli, plukam na nego i ne samo {to ne go narekuvam
bog, tuku i go smetam za ne{to polo{o od sī {to e gnasno i pogano, i od sī prezreno.
Toga{, koj od nas dvajcata ima posoglasno mnenie od sfa}awata za Yevsa? [to, pak, treba da
se ka`e za drugite bogovi, koga vrhovniot im se razobli~uva na toj na~in i za takvi dela?
Takvi ne{ta ka`uvaat za va{ite bogovi poetite, koi vie gi smetate za izvori na sekoja
mudrost i za temel na sekoe u~ewe. Onie, pak, od filosofite, koi spored vas se popobo`ni,
u~ea, deka od poetite nare~enite bogovi se ogan, zemja, vozduh, voda, sonce, mese~ina, i
drugi yvezdi. I na niv, isto taka, ne treba da im se poklonuvame, za{to ako se tvari,
sozdadeni zaradi nas, toga{ koj razumen i so um ~ovek bi gi smetal za bogovi? I koj so
zdrav razum bi ķ slu`el na tvarta, pove}e, odo{to na Tvorecot? I koj ~ovek so um i razum
gi pravi bogovi, onie koi{to nemaat razum (Ps.3,9), tuku raznoobrazna promena? Sī mu slu`i na ~ovekot i nemu mu se
pokoruva, za{to site tvorbi se bezdu{ni i beslovesni, a ~ovekot, kako onoj koj vo sebe go
ima obrazot Bo`ji, e obdaren so slovo i vladee nad sī. Za carot, pak, imame mnogu da
zboruvame, no }e dademe samo kus odgovor, za da ne si go tro{ime vremeto zboruvaj}i za
nego kako za vistinski car. Za{to toj se otka`a od Hrista, na{iot vistinski Bog, i stana
otstapnik od verata vo nego, otkako gi naru{i Negovite zapovedi i Negovite `ivotonosni
povelenija. Toj ne e dostoen da ni zabele`uva, deka ne sme mu gi po~ituvale naredbite, i
da nī zapla{uva, deka }e ne kazni, bidej}i sme sakale istite da gi naru{ime, - za{to toj
otstapi od Svojot Spasitel, i Spasitelot se otka`a od nego, spored proro~kite zborovi, koi
velat: "toj
otstapi od Boga, i Bog otstapi od nego, ne posaka blagoslov, i toj se oddale~i od nego; go
zasaka prokletstvoto i toa }e padne vrz nego (Ps.108,17). Ne posaka da ja poznae svetlinata i odi vo temnina. Nie se odmetnavme od
carot i gospodarot, koj{to ne samo {to ne mo`e da nī spasi, tuku se trudi i nas da nī
pogubi so sebesi, pa nī turkakon istata opasnost. No toj neka pravi {to saka. Za{to nie
nema da se otka`eme od Hrista, na{iot besmrten Bog, duri i eden den da e `ivotot na{,
nikoj ne mo`e da nī odvoi od qubovta Hristova (Rim.8,35),
oti nie preku Nego `iveeme, se dvi`ime i postoime (Dela.17,28). On ni e car, i koga }e pomislime na Negovata zakana,
vo u`as stoime i strav nī opfa}a, za{to re~e: "koj }e se odre~e od Mene pred lu|eto, i Jas }e se
odre~am od nego pred Mojot Otec nebesen (Mat.10,33), i pred svetlite angeli.
22. "I toa go ispoveduvame i }e ispovedame taka do posledniot zdiv i nema da
otstapime, za{to Nego Go priznavame i poznavame za vistinski Bog i Gospod, i roden od Boga
i Otecot pred site vekovi, bestelesno i bestrasno, kako {to znaeme, kakao {to od umot se
ra|a zborot. Potoa, otkako vide deka ~ove~kata priroda, koja{to od dobra volja ja be{e
proizvel, se predala na sramni strasti (Rim.1,26) i spored beslovesniot `ivot stanala sli~na na `ivotnite (da ne ka`am deka
gi nadmina i tie poslednite po svoite sramni dela) taka {to padnala tolku dolu, pa se
poklonuva na laza~i i crvi. On od milost posaka da ja primi taa priroda, da ja osveti i so
Bo`estvoto da ja napravi svetla. Zatoa On se rodil od Svetata Deva i Seneporo~nata Marija,
be{e povien, doen, hranet, i otkako primi sī, {to ja so~inuva na{ata priroda ispolni sī
osven grevot. Za{to grev ne stori, nitu se najde izmama vo ustata Negova
(1.Pet.2,22), za{to grevot ne e svojstven
na prirodata, tuku nerazumnite vo nevnimanie pa|aat vo nego protiv prirodata. I koga
napolni trieset godini, ni go poso~i kako kratok patot na spasenie - Bo`estvenoto i
duhovnoto kr{tenie, koe{to prv Sam go primi i pri koe{to be{e posvedo~en od Otecot od
nebesata, deka e Sin Bo`ji spored Evangelskata poraka, koja veli: "Ova e Mojot vozquben sin, Koj e po Mojata
volja!" (Mt.3,17). A ni dade povod i nam da veruvame, za{to i nie
stanuvame sinovi Bo`ji preku kr{tenieto, za{to go dobivame po blagodat ona, {to e On po
priroda. Potoa, otkako propovedal i otkako preku ~udesa gi oblagodatil lu|eto, i omrazen
od neprijatelite na vistinata bil raspnat na krst, i, kako mrtov bil pogreban, - toga{
kako vie, nī navreduvate nas koi Go po~ituvame? No ne ostanal dolgo vreme mrtov, tuku po
tri dni voskresna, ~etirieset dena be{e se Svoite prijateli i u~enici, gi nau~i na
pogolemi i posovr{eni ne{ta, i najposle se voznese na nebesata, od kade {to i be{e slegol".
23. Tuka, koga svetiite se podgotvuvale da prodol`at i da raska`at
poop{irno za sleguvaweto i prisustvoto na Duhot i za blagodatta dadena na apostolite i
silata, i voop{to za sī drugo vo {to veruvame, tiranite go prekinale tekot na nivnoto
ka`uvawe i rekle: "[to e toa? Vam vi e dadena volja
vedna{ da odgovarate na zadadenite pra{awa i vie se poka`uvate pred nas kako govornici
koi{to ja poka`uvaat silata na svoeto slovo vo teatar, a ne kako obvineti koi{to sedat
pred sudii. Zo{to mnogu zborovi? Soglasni li ste da im prinesete `rtva na bogovite ili ne?
Odgovarajte!" - "Nikako,
rekle ma~enicite, nema da prineseme `rtva na demonite i na nivnite idoli, nie, koi{to
Hristos Bog nī izbavi od ropstvoto na demonite. Koga svetiite dale takov kratok i vo isto
vreme otse~en odgovor, yverot na gnevot vo Valenta i Filipa se razgorel, i bidej}i nemale
vreme da se zadr`uvaat vo Tiveriopol, za{to dr`avnite raboti gi terale da pobrzaat i da se
vratat vo Solun, vedna{ gi osudile svetiite na smrt, otsekuvaj}i im gi glavite.
24. Vodeni bile po posledniot i bla`en pat, koj{to vodi kon nebesata i
kon `ivot ve~en, nezavr{liv i beskraen, no tie se raduvale so neiska`liva radost
(1.Pet.1,8) i vnatre{nata sostojba ja iska`uvale so nadvore{na veselost, za{to otkako }e
go ostavat carot zlostornik i negovite xelati, }e otidat pred Carot ~ovekoqubiv i
neopfaten, vo Crkvata na prvorodenite zapi{ani na nebesata i pri deseticite iljadi angeli
koi praznuvaat. Za samo edno ne{to tie `alele, imeno, za samovolnoto slepilo na tiranite
kon svetlinata na vistinata i, za toa {to poradi na~inot na sudeweto mnozina od poslabite
se raskolebale vo verata. Za{to bezzakonski izvr{enoto ispra{uvawe slu`elo kako dokaz na
nepravda i nasilstvo. No sudenite da se izveduvaat pred bo`emni sudovi i da se sudat po
zakon, toa slu`elo za soblazna na poslabite. Za{to tie mislele deka se osuduvaat na kazna
i na smrt lu|e, koi{to vistinata gi na{la realno vinovni. Zatoa eden od svetiite po ime
Petar iskreno obzemen od Bo`estvena revnost, se sprotivstavil na tiranite i izvikal: "O, prestapnici, neprijateli na vistinata, kako smeete, otkako si
stavivte maska na sudii i si zadadovte izgled na sud, da prolevate nevina krv na pravedni,
vo koi{to nema ni{to dostojno za smrt, tuku naprotiv sī e dostojno za po~esti i venci?" Otkako gi ~ule tie zborovi tiranite plamnale vo gnev i zapovedale da
go soble~at svetecot, da go legnat na zemja, da go bijat so stapovi, da mu gi otse~at
racete i najposle so me~ da go ubijat. Koga se izvr{ilo seto toa racete bile frleni na
ku~iwata da gi izedat. No edna `ena slepa od ra|awe koga osetila deka desnata raka na
prepodobniot Petar slu~ajno ķ padnala kraj nozete ķ, ja zela, i ja zavitkala vo {amijata
i poitala doma i ne znaela za {to da go upotrebi toa {to go na{la. I {to sī ne pravela?
Ja celivala, ja pregrnuvala, i si ja polagala na o~ite, i vo eden ~as (o, veliki ~udesa
Hristovi (Psalm 135,4), Spasitelu Hriste!) ķ se otvorile o~ite i koga ja videla
svetlinata so visok glas ja objavuvala silata na Hrista i na Negovite svetii i na sekoj
{to Go proslavuva Boga, Koj{to ~ini, kako {to e napi{ano, prekrasni i ~udesni znaci (Psalm
71,18), koi{to nemaat broj. Otkako izminale nekolku dena, `enata dostojna za svetlina, ja
zela rakata i oti{la vo velikiot Solun. Taa imala namera ovaa skapocenost da ja polo`i na
~esno mesto. Go na{la se~esniot hram na dobropobednata ma~enica Anastasija, i tamu ja
polo`ila rakata. Toa se slu~ilo so ~esnata raka na svetecot.
25. I koga svetiite go zavr{ija svojot blago~estiv `ivot na dvaeset i
osmi noemvri, nivnite ~esni tela mnogu denovi stoele zafrleni bes~esno, za da bidat
izedeni od ku~iwa, yverovi i ptici, bez da dobijat ozakoneto za op{tata priroda
pogrebenie. No Bo`jata sedr`itelna desnica na Onoj, Koj sī gleda, i osenuvaweto so
setvore~kiot i sesvet Duh, gi zapazil nedopreni i nepovredeni. Zatoa onie koi{to gi
gledale se voshituvale na Hrista Boga. No nikoj ne se drznuval da pristapi i da gi udostoi
so pogrebenie, za{to ja imale pred vid `estokosta na Valenta i Filipa. No otkako ovie se
vratile povtorno vo Solun, hristijanite, koi se zdobile so malku sloboda, se sobrale, gi
podignale so po~esti ~esnite tela na ma~enicite, kako {to prilegalo, gi zavitkale vo ~isti
pla{tanici i, otkako gi izvr{ile site slu`bi, koi{to gi nalaga zakonot na hristijanite, so
sve}i i kadewe (za da se ozna~i so prvite neve~ernata svetlina koja gi o~ekuva, a so
vtoroto - radosta na blagouhanieto na rajot) gi polo`ile vo Tiveriopol, sekogo vo poseben
kov~eg, na koj bilo napi{ano imeto na sekoj od niv, kako `ivot vodel i kakov ~in imal vo
Hrista.
26. No, ma~enicite, bidej}i neograni~eni po silata na Hrista, ~inele
~udesa izobilno ne samo na mesnite `iteli, tuku ve}e gi rasprostranuvale nadvor od
granicite. Za{to site, {to bile obespokojuvani od demoni i izma~uvani od drugi telesni
slabosti, koga pristapuvale do kov~ezite na svetiite vedna{ dobivale iscelenie, taka {to
mnozina od elinite, vodeni od tie ~udesa, ja poznale vistinata, pristapuvale kon verata
Hristova i primale Bo`estveno kr{tenie, i na toj na~in nitu vo Tiveriopol, nitu vo
okolinata ne ostanal nitu eden bezbo`nik. U{te i pove}e, so silata na ~udata verata se
be{e rasprostranila i vo ostanatite zapadni krai{ta, kako {to ka`avme ponapred, taka {to
Tiveriopol dostignal da stane kako nekoja kula od sekade vidliva, koja ja razdavala i na
drugite gradovi svetlinata na verata i gi vra}ala od mrakot na zabludata onie, {to se
nao|ale vo dlabokoto more na neverieto. I taka, dodeka rabotite se odvivale vo mir, vo
sovr{eno spokojstvo i red, sekoj grad i kraj se nao|ale vo postojana ti{ina i ja
zapazuvale, kako {to prili~elo, po~itta kon Hrista.
27. No koga po izminuvaweto na dolga niza godini eden varvarski narod,
nare~en Obri ( Ombroi), koi
doa|aj}i od jug vo Tiveriopolskite krai{ta, opusto{il i mnogu drugi gradovi, pa i samiot
Tiveriopol, i od `itelite edni so me~ pogubil, drugi zarobil, a pak, kako i drugite ubavi
zdanija, taka i Bo`jite hramovi gi sramnil so zemjata, toga{ i kov~ezite na svetiite
ostanale zatrupani zaedno so razurnatiot hram, vo koj se nao|ale, taka pokrieni so zemjata
ostanale nepoznati za site.
28. No posle toa, koga si zaminal toj narod, drug najbezzakonit i
najsvirep me|u narodite nare~en Bugari, navalil od stranite na Skitija i koga pominal niz
t.n. reka Istar, se javil kako silen kam{ik ispraten od Boga na zapadnite strani. Tie ne
go znaele Hristovoto Ime, slu`ele na skitskoto bezumie, kako i na sonceto, na mese~inata i
na drugite yvezdi, a nekoi pak prinesuvale `rtvi na ku~iwa. Nivnoto pomra~eno srce bilo
nerazumno, bidej}i tie pove}e se poklonuvale na tvarta otkolku na Tvorecot. Otkako go
pokorile celiot Ilirski kraj, drevna Makedonija do gradot Solun, pritoa i drevna Trakija,
okolinata na Verija, Filipol, i pogornite mesta, gi zadr`ale ovie krai{ta so postojnite
`iteli, a pak `itelite na sekoj grad gi razmenuvale, preseluvaj}i gi od edni gradovi vo
drugi i edni {to `iveele od edno mesto gi naseluvale vo drugo i, voop{to, site gi
upotrebuvale kako robovi bivaj}i i samite robovi na sekoja besramnost i otpadnici od
vistinskiot Gospod. No nekoi od pokorenite Hristijani koi ja ~uvale svojata pre~ista,
praote~ka vera, vo razgovorite so niv im zboruvale za Hristovoto u~ewe i im ja otkrivale
dokolku bilo mo`no Evangelskata svetlina. No tie si gi zatvarale o~ite za da ne vidat i so
u{ite te{ko slu{ale (Mt.13,15) spored proro~koto slovo {to veli: "Za{to so u{i }e ~uete i nema da razberete, so o~i }e gledate i nema da
videte; srceto na ovie lu|e zakoravelo i so u{ite te{ko slu{aat i gi zatvorile o~ite svoi
da ne bi nekoga{ so o~ite da vidat i so u{ite da ~ujat i so srceto da razberat ta da ne se
pokajat i da gi iscelam" (Mt.13,14-15). Zatoa nitu ja
bea poznale, nitu pak ja razbrale vistinata, tuku lutaa vo mrak.
29. I koga nekojsi bugarski knez Kruv gi pqa~kosuval mnogute romejski
gradovi i go prezel i ~udesniot Odrin i negovite `iteli gi zarobil i gi premestil vo
drugite podale~ni gradovi koi porano gi be{e zavladeal, toga{ me|u preselenite imalo i
eden ma` po ime Kinamon, velikolepen i ubav po nadvore{niot lik, a po duhovnata svoja
ubavina poslaven i pobo`estven od svoite sovremenici. Po podelbata na plenot, toj so
`repka mu padnal na Kruvoviot sin Obritak. Vozquben od svojot gospodar i od site drugi,
za{to vo sī od nikoj ne bil nadminat, toj samo so edno mu pri~inuval `alost na svojot
gospodar, {to ne bil soglasen so niv vo verata. Zatoa varvarinot pravel sekakva usilba da
go otstrani od Hrista. Za taa cel najprvin go napravil sledniot ispit. Otkako napravil
edna tor`estvena `rtva i po toj povod podgotvil bogata trpeza, mu zapovedal na doblesniot
Kinamon da sedne na trpezata i da se nahrani zaedno so drugite na~alnici. No, toj pou~en
od Pavl, ili podobro da ka`am, otkako zapomnil odnapred dobro deka nema nikakva soglasnost
me|u Hrista i Velijar (2.Kor.6,15) i deka ne mo`at onie koi veruvaat vo Hrista da pijat i
od Gospodovata ~a{a i od besovskata (1.Kor.10,27), otka`al da sedne na trpezata.
30. No otkako varvarinot prodol`il da go prinuduva da vkusi od
idolskite `rtvi, ~ovekov obzemen od bo`estveno derznovenie veleglasno ispovedal deka toj,
kako hristijanin, mu slu`i na Hrista, vistinskiot Bog Koj go sozdal neboto i zemjata i sī
vidlivo i nevidlivo. Toj go sozdal ~ovekot so svoite sopstveni race, go po~nal so slovo, a
podocna koga be{e padnal, ~ovekoqubivo go ispravil i ni podaril bogopoznanie nam,
po~estenite so slovoto. On }e dojde pak, da im sudi na `ivite i na mrtvite, da mu vozdade
sekomu spored negovite dela (Rim.2,7) i da go bara od sekogo ona {to mu go doveril. "Vo toa veruvam i se trudam da go zapazam zalogot na verata. A onie
raznite, koi vie gi po~ituvate za bogovi, gi smetam za vistinski demoni, kako {to se
nau~ivme od Bo`joto pismo, koe veli deka site bogovi na neznabo{cite se demoni (Ps.95,5).
A ako i gi veli~i{ sonceto i mese~inata i me prinuduva{ da im se voodu{evuvam od
velelepieto, toga{ slu{aj: i jas im se ~udam, no gi smetam za sozdanija i slugi i pod
vlasta ne samo na Boga, tuku i na nas lu|eto. Za{to Sozdatelot gi privel od nebitie vo
bitie, za da ni slu`at nam, i rakovodeni od nivnata ubavina da se vozdigneme do Onoj, Koj
gi sozdal. Za{to od veli~inata i ubavinata na sozdanijata po soodvetnost se sogleduva i
nivniot Sozdatel, i Negovata ve~na sila i bo`estvenost od sozdavaweto na svetot stana
javna niz sozdanijata (Rim.1,20). Za{to ako tie se takvi, toga{ kakva li }e e Negovata
ubavina! Zna~i, nim nema da im se poklonam, toa nema da bide! No }e se poklonam i }e go
po~ituvam na sekoj na~in Onoj, Koj niv gi sozdal i Koj e Hristos, Komu zaedno so Otecot i
Duhot nie Mu slu`ime." Obritak ne mo`el da go podnese
sevo ova spokojno, i razgneven (za{to {to drugo mo`e{e da se o~ekuva od edna varvarska i
krvo`edna du{a) zapovedal da go bijat bezmilosno. "Ne
gi poni`uvaj - ka`uval toj, na{ite bogovi. Za{to golema e nivnata sila, a za dokaz neka ti
slu`i toa {to nie, koi im se poklonivme ja pokorivme celata Romejska dr`ava. Za{to ako
tvojot Hristos be{e vistinski Bog, kako {to ti veli{, bezdrugo bi vlegol vo sojuz so vas i
bi ve zapazil od ropstvo, za{to Mu slu`ite i Mu se poklonuvate." Otkako toa go rekol, zapovedal da go zatvorat vo zatvor i toj,
Hristoviot sluga bil zatvoren do smrtta na Obritak.
31. Koga is~eznal od zemjata toj go zavr{il svojot `ivot so trite
sinovi od koi postariot se vikal Enravota, drugiot Zvinica, a posledniot Malomir. Ovoj
posledniot ja nasledil vlasta od tatka si. A pak Enravota, koj bil nare~en i voin, po
Bo`ja najverna promisla si pomislil za najdobriot hristijanin Kinamon i zatoa ispratil do
brata si Malomir, posakuvaj}i da se pogri`i za Kinamon, bivaj}i so namera istiot da mu se
isprati, i ovoj bez da ja zanemari pora~kata na brata si go pobaral ~ovekot i go na{ol vo
zatvorot gladen, ranosan, po`olten i stopen, siot kako seni{te, taka {to ne li~el na
prethodniot Kinamon. Koga go izvadil od zatvorot se pogri`il za nego, kolku toa bilo
vozmo`no, i go ispratil pri svojot brat Enravota, koj otkako pristignal i go videl deka e
so promeneta telesna sostojba, trebalo da pomine vreme za da go prepoznae, go pra{al koja
e pri~inata za taa promena. I toj otkako objasnil deka toa e posledica od stradaweto vo
zatvorot i `elezata, po~nal da filosofstvuva za ni{to`nosta na teloto. "[to e ~udno - ka`uval toj - ako raspadlivoto se raspa|a i e izvor na
gniewe i crvi, za{to, kolku pove}e gnie nadvore{niot ~ovek, tolku pove}e vnatre{niot se
obnovuva i leta lesno kon nebesata." Zapra{an od
Enravota, zo{to i na koj na~in postradal so tie stradawa, Kinamon mu odgovoril: "Pri~inata za tie stradawa e verata vo Hrista, a toa {to go pretrpev za
nea jas ne go smetam za stradawe tuku go imam za golemo zadovolstvo i radost. I kako ne bi
go smetal za takvo, koga gledam kolku ma~enici pred mene gi prezele site vidovi orudija za
ma~ewe i kon ognot, me~ot i yverskata svirepost se odnesuvale kako kon pla{ila i igra~ki
za de~iwa, samo za da ja zapazat verata vo Hrista nepovredena. Zatoa tie po umiraweto
preminale vo ve~en i besmrten `ivot."
32. I taka Enravota, zastrelan od slatkata strela na qubovta kon
najslatkiot Hristos, so vnimanie gi primil zborovite na premudriot Kinamon i gi grabnal
kako mamka zadenata na jadicata: toj zapo~nal da kopnee i gori za Hristijanskata vera. I
otkako ja izu~il golemata tajna na blago~estieto (1.Tim.3,16) i ja sporedil ~istotata so
skvernata religija na Bugarite i ja~inata na Bo`joto slovo so gnilosta na bugarskoto
bezumie, pognasuvaj}i se od bezbo`ieto, go prigrnal bogopo~ituvaweto, poveruval, se krstil
i ottoga{ se predal na post i na molitva i na sī drugo po koe se ocrtuva i se prepoznava
iskreniot hristijanin.
33. Koga doznal brat mu Malomir, go primil toa kako golema nesre}a, ta
zatoa go povikal brata si Enravota i obzemen od revnost za tatkovskite bogovi se odnesuval
kon nego ne kako kon brat, tuku kako kon otpadnik od pratatkovskata vera. "Ili veti, deka }e se oddale~i{ od tu|iot Bog, ili znaj, rekol, deka na
ovie (i poka`al na xelatite i na me~ot) }e bide{ predaden u{te denes." A toj, ve}e ja be{e izbral smrtta za Hrista i kopneel po nea pove}e od
brata mu za krv, za ~as odgovoril na brata si i mu go rekol ova: "Nikoj ne mo`e da me odla~i od Hristovata qubov, nitu ogan, nitu me~,
nitu kam{ici, nity nekoja druga te{ka maka (Rim. 8,39). Podobro mi e da umram za imeto
Hristovo, otkolku da `iveam sramno i bezzakono so bezzakonici, ili pak da ne go slu{am
prorokot David, koj veleglasno povikuva i govori: "Go
prezrev sobirali{teto na zlonamernite, so ne~estivite nema da sedam" (Ps. 25,5). I pak: "pove}e bi
sakal da bidam isfrlen od domot na mojot Bog, otkolku da `iveam vo domot na gre{nicite" (Ps.83,11), t.e. da sum vo op{tewe i vrska so bezvernici. No i Solomon
ka`uva: "`rtvite na bes~esnicite, se gnasni pred
Gospoda, za{to gi prinesuvaat bezzakono" (Prik.
21,27). "Kakva sli~nost ima svetlinata i me|u
temninata? [to ima zaedni~ko Hristos so Velijar? Koja e vrskata me|u verniot i neveren, i
me|u ~istiot i ne~ist (2. Kor. 6,14). No zo{to mnogu da zboruvame! So eden zbor }e ka`am,
- od statuite na elinite se gadam, za{to se bezbo`ni~ki i ne~isti i se odvra}am od niv i
od seto slu`ewe nim. A go uva`uvam i po~ituvam Hrista, kako vistinski Bog i sozdatel i Mu
se poklonuvam!" Otkako go ~ul ova negoviot bezbo`en i
nezakonit brat, vedna{ dava zapoved da bide ise~en so me~. I za toa vreme dodeka go vodele
na mestoto na pogubuvaweto toj ispolnet so Bo`estveniot Duh prorokuval za idninata: "Taa vera za koja jas umiram denes }e se rasprostrani i umno`i po celata
bugarska zemja, iako vie mislite deka }e ja ograni~ite so mojata smrt. Znakot na krstot }e
bide postaven nasekade, Bo`jite domovi povtorno }e se podigaat i ~isti sve{tenoslu`iteli
}e mu slu`at na ~istiot Bog. I `rtvi blagodarni i ispovedni }e se prinesuvaat na
`ivotvornata Troica. A idolite i nivnite oltari i nivnite skverni hramovi }e se razurnat i
}e se uni{tat kako nikoga{ da ne bile. A i ti samiot po izminuvaweto na ne mnogu godini,
lo{o }e ja ispu{ti{ neblago~estivata du{a bez da se polzuva{ so ne{to od tvojata
`estokost." Otkako go izrekol ova veleglasno,
Hristoviot stradalnik ja prinel glavata na xelatot i ja primil `ivonosnata smrt so me~, a
svojata ~ista du{a ja predal vo racete na Boga. Po ova `ivotot na Malomir koj prodol`il
tri godini bil po`nean bezvremeno od srpot na Bo`jata pravosudnost i bugarskata vlast ja
nasledil sinot na Zvinica.
34. Zabele`i ja tuka bezmernata mudrost na Boga, Koj mnogupati ja
potopuva ~ovekovata du{a so stradawa i nebidnini, za da ja voznese, kako vodoprovodnikot
{to ja tera vodata da blika, poradi tesnotijata na grloto. Vidi go isto taka i
blagorazumieto na dobrata du{a, koja ja pozna bo`estvenata volja Bo`ja. Za{to koga ve}e
spomnatiot prekrasen Boris ja nasledil vlasta, oblak od Franki ja pokril cela Bugarija.
Kon toa se priklu~ila i stra{na glad. Bugarskiot narod se nao|a vo te{ka polo`ba {to od
edna strana bil pogubuvan od neprijatelski me~, a od druga so glad. No Boris iako be{e
mlad razbral deka toa e kam{ik Bo`ji i deka Onoj, Koj udira, Tatkoto i Vladikata go nalaga
toa od `elba da gi povrati kon vistinata Svoite sinovi i ~eda (za koi sinovi Bogootecot
David veli: "Jas rekov, vie ste bogovi, vie ste site
sinovi na Sevi{niot" (Ps. 81,6). I taka ispra}a
poslanie do romejskiot car i do senatot (toga{ caruval Mihail, sinot na Teofil), deka }e
sklu~i dogovor za mir, za da po`iveat vo tivok `ivot, bezmete`en, spokoen i miren vo sekoe
blago~estie i ~esnost. Za{to, {to drugo bi mo`elo da stane, ako za`iveale navistina
bratski vo soglasnost i qubov? I kako zdrava garancija go daval toa, deka i toj }e go
primi Bo`estvenoto kr{tevawe. Vo isto vreme molel da mu se ispratat sve{tenici za da im go
predadat hristijanstvoto vo polnota. Romeite, koga ja primile so radost vesta za mir, koja
nikoga{ ne ja o~ekuvale od Bugarite, sī izvr{ile nabrzina. I taka Boris se krstil i vo
bawata na svetata kupel se narekol Mihail, ~inej}i mu taka na Romejskiot car ~est da se
imenuva so negovoto ime, ta kako da toj go krstil, iako samiot ne prisustvuval telesno.
Zaedno so nego bile pokrsteni i mnogu drugi me|u Bugarite, koi se odlikuvale so rod,
zna~ewe i bogatstvo. Potoa i site ostanati go primile i svetonosnoto o~istuvawe, so
isklu~ok na nekoi sosema yveropodobni, koi, otkako sobral me|u niv vojska ne tolku
mnogubrojna, za{to Hristos mu pomagal, toj lesno gi porazil i gi nateral i tie da go
primat bo`estvenoto kr{tevawe.
35. Ottoga{ se postavuvaat i episkopi, mnozina sve{tenici se
rakopolagaat, a i sveti Hramovi se vozdigaat i nekoga{niot ne narod, tuku varvarsko pleme,
sega stanuva i se narekuva narod Bo`ji (Osi. 1,9) i ne pomiluvanoto bugarsko nasledstvo -
pomiluvano (1. Pet. 2,10) go narekuva Bog, Koj go imenuva ona {to ne su{testvuva kako da
su{testvuva (Rim. 7,17) (da progovori Pavle soglasno so Osij, i narodot koj porano
prestojuval vo mrakot na neznaeweto, ja videl sega{nata golema (Is. 9,2) i vistinskata
svetlina na poznanieto, koja{to go prosvetluva sekoj ~ovek {to doa|a na svet (Jn. 1,9). I
taka mo`el od sega ~ovek povtorno da vidi kako se umno`uvaa Crkvite i Bo`jite hramovi, koi
gorespomenatite Odri i Bugari gi razurnuvale. Poslednite povtorno stoele dobro i od temel
podignale Bo`ji Hramovi i celata ovde{na zemja ja ispolnile so slava i blagodarnost
Gospodova (Is. 6,3). Se ispolnilo ka`anoto od prorok Iesekiil: "i poln e so slava domot Gospodov"
(Is. 6,3). No i David ka`uva: "falete go vo soborot
na prepodobnite" (Ps. 149,1). I pak: "vo soborite blagoslovuvajte Go Gospoda, vie koi ste od plemeto
Izrailevo (Ps. 67,27), ili od bugarskoto pleme. Stanaa i tie spored ka`anoto: "carsko sve{tenstvo, narod svet lu|e ugledni (1. Pet. 2,9), nasledstvo
neotu|ivo. Edna vera, edno kr{tevawe, eden Bog nad site i niz sī (Ef. 4,5).
36. Caruvaweto na Boris preminalo vo ve~no spokojstvo i ne malku narodi
mu se pokorile. Siot se nadeval na Onoj, Koj gi kr{i oru`jata, gi kr{i lakovite i gi gori
so ogan {titovite (Ps. 45,10). Koj dozvoluva ~ovekot vistinski da doznae, deka samo On e
Bog (Ps. 45,11). @iveej}i trieset i {est godini i verata potkrepuvaj}i ja, te{ko se
razbolel, no i za toa mu blagodarel na Gospoda izgovaraj}i ja onaa proro~ka misla: "dobro mi e {to postradav, za da se nau~am na Tvoite naredbi" (Ps. 118,81). Potoa otkako primil potstrig i go predal umot na Boga,
carstvoto go doveril na svojot prv sin po ime Vladimir. Otkako po`iveal ne malku godini vo
mona{tvo preminal vo beskone~en `ivot i bil proslaven od Gospoda so ~udesa i iscelenija
koi bogolepno se izvr{uvale preku negovite mo{ti.
37. Vo tie vremiwa se javil vo bugarskata zemja i sveti German. Isto
taka se pojavile i ovie svetii ~ij `ivot go postavivme za predmet na na{iov raskaz. Tie
najjasno se poka`uvale vo Tiveriopol, javuvaj}i se na mestoto kade {to bile polo`eni, i gi
gledale kako odat no}no vreme po bedemot razdeluvaj}i im na site {to potrebuvaat bogati
iscelenija. Tie bile od site proslavuvani. Taka glas za niv stignal i do u{ite na
bugarskiot car Mihail. I toj bidej}i bil gorazd vo Bo`estvenite raboti, zapovedal da se
izgradi hram na ovie svetii vo Bregalni~kata episkopija (ne{to koe{to i se slu~i) i tamu
da im se prenesat svetite mo{ti. I toa ne bilo zanemareno. Taa zapoved bila dadena na
bugarinot, boljarin Taridin, ~ovek, ne samo najblagoroden, tuku i na delo posvedo~en.
Taridin ne se odnesuval nebre`no kon rabotata, tuku zaradi svojata prirodna
temperamentnost, zapalen i od verata kon ~udotvorcite, so golema brzina go izgradil hramot
upotrebuvaj}i za rabota mnogu rabotnici. I koga zastanale na mestoto, vrz koe se javuvale
svetiite i otkako se pomolile dolgo i so mnogu solzi, po~nale da kopaat i da iznesuvaat
plastovi. Otkako kopale dolgo vreme, najposle stignale do kov~ezite na svetite. Kov~ezite
bile pokrieni so mermerni plo~i i potpi{ani so natpis vrz koj bilo izlo`eno imeto na sekoj
od svetiite, nadvore{niot izgled, na~inot na `ivot, ~inot i crtite na liceto. I tie koga
gi dignale tie mermerni plo~i dale da gi odnesat vo Bregalni~kata episkopija, za povtorno
so niv da se pokrijat nivnite sveti mo{ti, koga }e se prenesat tamu i }e se postavat na
svetoto mesto. I otkako gi zavitkale mo{tite vo ~isti pla{tanici i gi polo`ile vo ~isti i
novi sandaci koi bile posebno napraveni za prenosot, povtorno napravile dolga i usrdna
molitva kon prekrasniot vo svetiite Bog (Ps. 67,36) i isprosile od Nego milost.
38. Dodeka go vr{ele toa i se podgotvuvale da gi dignat sandacite, eden
od ~tecite, ~ij{to jazik zaradi edna bolest bil vrzan, taka {to ostanal sosema bez glas,
se prisoedinil kon mno`estvoto za da go gleda ona, {to se slu~uvalo, i otkako mu se
razvrzale jazlite na jazikot (O, golemite Tvoi ~udesa Hriste - Slovo!) priteknal kako
poluden i potpla{en kon bo`estvenite kov~ezi so mo{tite i so visok glas razglasil za
dobro~instvoto, veleglasno izvikuvaj}i spored svojata sila i blagodarej}i so istiot organ
so koj mu pomognaa svetiite, vozdavaj}i im niz govorot nagrada, bidej}i mo`el sega i da
govori. A narodot, koga videl {to stanalo i slu{nal kako ~tecot, koj dolgo vreme bil
bezglasen, po ~udoto progovoril, i, deka niz svetiite se projavila Bo`jata sila, se
nafrlile na kov~ezite na svetiite celivaj}i gi, pregrnuvaj}i gi i ne sakaj}i da se
oddale~at od niv.
39. Tiveriopolcite, pak, se rastrevo`ile kon boljarinot i kon
episkopite, velej}i: "Nema da go ostavime na{eto
bogatstvo. Duri i koga na{iot `ivot bi bil eden den, ka`ale tie, povtorno ne bi mo`ele da
se li{ime od Bo`jiot dar, koj vi{nata promisla ni go dade za spasenie na du{ite. Nema da
dozvolime da se graba od na{ite race, nitu da se odzema od pazuvite na neuni{tivata i
neograbliva riznica. Ete, nie sme spremni da bideme i vrzani, i kazneti, i na ogan
predadeni, i smrt da pretrpime. I taa na{a smrt nema da bide beslavna. Ili, otkako }e
zastaneme okolu kov~ezite, tamu telata }e si gi `rtvuvame i du{ite }e gi predademe. Neka
ne ni oslabat nervite na usrdnosta i da ne se poka`eme navistina nedostojni za tolkava
blagodat, a }e se poka`eme takvi, ako go otstapime ova na drugi. Kolkumina pa|aat vo
opasnost za raspadlivi blaga, na koi mnogupati tie ne se gospodari tuku drugi, na koi tie
im slu`at za plata, {to se nadevaat da ja dobijat, vleguvaat vo vojni i opasnosti,
a ne e taka vo ovoj slu~aj. Za{to na{eto bogatstvo e netleno i ve~no. Kakva mlakost bi
bila, da gi ostavime svetiite na onie, {to sakaat da gi zemat. Koe drugo posveto mesto bi
mo`ele da go imame za grob od ova, koe e pokrivka na svetiite za koi, da se izlo`ime i
sega na opasnost.
40. Koga seto ova go ka`al narodot i stanuval sī pove}e drzok (za{to
revnosta stanuva silno osobeno na onie od niskite sloevi) i dvi`eweto se zasililo kako
ogan koj e zapalen od mala iskra i ja zapaluva suvata tvar koja ja sre}ava. Boljarinot
zaedno so episkopite odvaj uspeal da ja smiri golemata vreva vo narodot. "[to e ova bra}a i ~eda? Kakva e ovaa besmislena drskost i pobuna? Ako
jas smislev sam od sebe i proizvolno, so mojata volja i misla go izdejstvuvav ova
premestuvawe na svetiite {to ve nata`uva, toga{ bi bilo opravdano va{eto protivewe; no
bidej}i ova e zapoved na na{iot bogoqubiv car i nie sme slugi da ja ispolnime zapovedta,
kako toga{ mo`e da se opravda ova {to vie, priznavaj}i se sebe za robovi, ne se pokoruvate
na naredbite na gospodarot? Ne znaete li deka onie koi gi naru{uvaat carskite povelbi,
gor~livi maki gi o~ekuvaat? Vnimavajte da ne bi so va{ata golema drskost da go pottiknete
dosega{niot krotok i blag car vo gnev protiv vas, otkako go prinudite da otstapi od
svojata prirodna blagost. Pazete se, nemojte bezumno so no`evi i me~ovi taka da se
navle~ete. Beslavna e takvata smrt. Ne e zgodna drskosta, duri i ako venec na slava
donesuva. Ne pravete od ova Bo`jo i sveto mesto grobnica; ne oskvernuvajte go svetiov
hram, obes~estuvaj}i go so prolevawe na bratska krv!"
Taka velej}i blago boljarinot, vo narodot napravil u{te pogolema vreva, i site poka`uvale
pousrdna i porevnosna spremnost da umrat. Toga{ boljarinot pribegnal kon sekakvi sredstva
da gi ubeduva, de so blagi zborovi za da gi smekne, de so strogi zakani za da gi skroti.
No koga videl deka nema soglasnost da gi dadat mo{tite, tuku samo minuvalo vremeto, dvete
strani ne mo`ele da napravat ni{to, i najposle se slo`ile da zemat samo tri svetii od
pova`nite: Timotej, Komasij i Evsevij, a drugite da gi ostavat vo Tiveriopol.
41. I tie, otkako gi zele so veliko slavoslovie, osvetluvawe,
blagouhanie i pesni, trgnale kon Bregalnica. Otkako stignale i bile na dvaeset stadii od
gradot, gi presretnal eden ~ovek so iskriveni noze, koj izvikal veleglasno: "Smiluvajte se, Bo`ji svetii nad mene zlo~estiviot, koj iako sum ostanal
nazad zaradi ovaa telesna slabost i ne mo`ev da vi se pridru`am zaedno so drugite, no
umstveno i so vera sekoga{ ve o~ekuvav i ja povikuvav na pomo{ va{ata sila. I sega, koga
se prinudiv so svojata slabost, jas dojdov pred vie da stignete vo gradov, da go isprosam
va{eto zastapni{tvo i pomo{, i ako mo`ete, otkako {e se smiluvate nad mene da mi
pomognete. Za{to jas, dostoen za mnogu solzi i oplakuvawa, molam i prosam, da ne ostanam
posramen bidej}i se nadevam na vas, nitu da bidam vraten posramen i poni`en, nitu da bidam
li{en od svoite nade`i i od va{ata zakrila!" Otkako
go izvikal ova hromiot so pla~, za ~as blagodatta na Gospoda go izvr{ila svoeto, i
Prekrasniot na Svoite svetii, Gospod, ja poka`al Svojata sila. Za{to iako dotoga{
kov~ezite so svetiite bile lesno noseni, odedna{ im se pri~inile tolku te{ki na nosa~ite,
{to ne mo`ele da gi nosat ponatamu, zatoa gi ostavile tamu. ^ovekot so iskriveni noze se
navednal nad niv i dodeka vo umilenie se valkal, videl za moment deka nozete mu dobivaat
prirodna sila i dvi`ewe, poveruval, slavej}i Go Boga i vospevaj}i Go, Go veli~al, Go
blagoslovuval i proslavuval so blagodarstven glas Gospoda Boga, Koj e prekrasen vo
svetiite Svoi, vo sekoe vreme i mesto. Tuka neka progovori zaedno so mene i Bo`estveniot
David, koj go ka`a ova vo psalmite: "prekrasen e Bog
vo Svoite svetii, Bog na Izrailot" (Ps. 67,36), i
povtorno: "poka`i ja Svojata ~udna milost Gospodi,
spasuvaj}i gi onie koi se nadevaat na Tebe" (Ps.
16,7); i povtorno: "ja poka`a Gospod Svojata sila na
onie, koi se bojat od Nego" (Ps. 102,11). Sī toa
taka bilo, no da se vratime na na{iot predmet.
42. Otkako go izvr{ile sve{tenicite dolgoto molewe, povtorno se
zafatile da gi nosat kov~ezite so svetiite, a tie bile lesni kako porano. I taka, otkako
go proslavile i go blagoslovile Boga u{te edna{, pristignale vo Bregalnica i otkako gi
izvr{ile site potrebni slu`bi, gi postavile ovie bo`estveni kov~ezi na desnata strana od
Hramot, podignat vo imeto na svetiite, vo istiot mesec, na dvaeset i osmiot den. Za toj
Bo`estven Hram bil odreden poseben klir, koj go koristel bugarskiot jazik vo bo`estvenite
slu`bi, i koj postojano slu`el vo hramot i gi izvr{uval sve{tenite dejanija.
43. Hromiot, ~ii noze bile izlekuvani, ne go iskoristil za dobro
zdravjeto, no koga se vratil doma, se ostrastil kon edna `ena, koja bila vo zaednica so
zakonit ma`, i kako ja prelestil so izmamlivi zborovi (za{to lesno e da se prelesti `ena)
i ja privlekol so qubovni izrazi, pa i dvajcata se smestile vo drug grad. No Bo`joto
pravosudie ne zadocnilo dolgo vreme, pa zaradi lo{oto delo, sledela kazna. Gi iskrivil
nozete na istiot ~ovek, koj ja zloupotrebil dobrodetelta na svetiite, so otklonil od
vistinskiot i Bo`enstven pat (Ps. 17,46) i se vpu{til vo bespa}a i lukavi dela. Za
takviot, mislam deka e to~no ona {to go ka`al Solomon: "onoj koj odi vo neporo~nost, odi so sigurnost, a koj si gi iskrivuva
pati{tata }e bide kaznet" (Sol. 10,9). I taka, {to
napravil toj? Si ja osoznal gre{kata i vo istiot moment go raskinal sojuzot na
bezzakonitoto sopru`ni{tvo, ja ostavil `enata na zakonitiot ma`, i koga priteknal kon
kov~ezite na svetiite, zaplakal i otkako go ispovedal grevot so skru{eno srce i so smiren
duh, se molel da dobie pro{ka i povtorno negovite noze da stanat zdravi. I On, Bog, Koj e
milostiv kon onoj, {to se kae, i pritoa, proslavuvaj}i gi svoite svetii, kako i mnogu pati
pred toa, povtorno mu gi iscelil nozete. Bidej}i kako {to se gleda, toj bil ~ovek so du{a
sklona kon dobroto. So toa se ispolnilo ka`anoto od prorokot Ilija, koe veli: "Toga{ kuciot }e skoka kako elen i jazikot na nemiot }e bide jasen" (Is. 35,6); i u{te: "zakrepnete
oslabeni race i zajaknete koleno {to treperi" (Is.
35,3). I potoa, {to stanalo? Otkako se prostil od svetot i od sī vo svetot, zaminal vo,
vo toa vreme nare~enata sve{tena, a sega Sveta Gora. Pribegnal vo najgolemata od tamo{nite
obiteli i otkako oblekol mona{ka riza, se predal celosno na Boga i na Bo`estveni raboti
postanuvaj}i mu svoj samo na Boga. Takvo bilo toa ~udo.
44. Drug pat, pak, nekoj, koj bil dolgi godini izma~uvan od ne~ist duh,
taka {to negovite rodnini ne samo {to go zaklu~uvale, tuku i nozete mu gi stavale vo
okovi, a za nivnite srca toj bil te{ka i neizle~iva rana, za{to im se pri~inuvalo `alost
gledaj}i gi kako e izma~uvan od zliot demon. Nemaj}i {to drugo da pravat, tie re{ile da
pribegnat kon svetiite. Go fatile, go vrzale cvrsto so verigi i go vnele vo hramot na
svetiite, no ne mo`ej}i da go dodr`at go vrzale nadvor za edno golemo drvo. Pa taka tri
dena bil vrzan za drvoto, prizor dostoen za pla~ i solzi za site koi go gledale. No, koga
edni od onie {to go ~uvale zaspale, a drugi se razoti{le navamu-natamu, toj, otkako gi
skinal verigite i sī drugo {to go zadr`uvalo, vikaj}i se vturnal vo hramot i otkako se
doprel do kov~egot na svetiot Evsevij, se obidel da ja podigne mermernata plo~a na
kov~egot. No od kov~egot mu se javil stra{en ma`, celiot ognen, koj vedna{ se izdignal i
mu se zakanil na ne~istiot duh: "Kako si se osmelil
da vleze{ vo Bo`jiot dom, rekol, i da go izma~uva{ tolku te{ko Negovoto sozdanie"? Otkako go rekol toa, pak se vratil vo kov~egot, a besoma~niot iscelen
go proslavil Boga i negoviot sluga i po toa bil golemo ~udo za site.
45. Drug pat, pak, eden raslaben koj ne mo`el nikako da se dvi`i, duri
i site svoi prirodni potrebi gi izvr{uval na mestoto na koe le`el, ta celiot bil vo smrdea
i gnoj, bil podignat od rodninite i bil polo`en pri kov~egot na sveti Evsevij, a samo po
di{eweto se poznavalo deka ne e mrtov. I taka svetitelot, javuvaj}i mu se po red tri no}i
i pomazuvaj}i mu go celoto telo so sveto maslo, najposle mu ka`al: "Ete stana zdrav, odi si doma po Bo`jata milost", onoj {to go ozdravil raslabeniot u{te mu rekol: "Stani, zemi ja postelata svoja i odi si" (Jn. 5,8). I otkako stanal, pred site toj pominal zdrav i krepok,
soblekuvaj}i ja paralizata kako lesna obleka.
46. Do{ol i drug, koj{to od vreme na vreme bil izma~uvan od ne~ist duh.
Edna{ koga bil ispraten da odi angarija so carskiot glasnik, se slu~ilo toga{ da dobie
napad od zliot duh. No, bidej}i glasnikot se brzal da trgne na pat, bolniot, oporavuvaj}i
se od te{kiot period na obzemenosta od demonot ostanal tamu cel den i otkako se
po~uvstvuval podobro, se ka~il na kowot i go poteral silno. Otkako pobrzal da stigne na
carskiot pat, koj vodel kon svetiite, toj sednal na kowot i ponesen od nekoja ~udna sila
se na{ol vo dvorot na hramot i skokaj}i od kowot vlegol vo hramot, pripadnal so rikawe i
vreskawe na kov~egot na velikiot Evsevij, i otkako ja podignal mermernata plo~a, ja
potprel na yidot. Dodeka go pravel toa, mu se iskrivila ustata na drugata strana. No
Bo`jata blagodat i tuka ne zadocnila. ^ovekot se oslobodil od demonskiot bi~, se povratila
prethodnata polo`ba na ustata, koja se ispravila za drugi potrebi, za zboruvawe i
za da go proslavuva Boga. Taka i tolkavi golemi ~uda izvr{uval Bog, Koj e proslavuvan od
site svetii. "]e gi proslavam onie, koi Mene me
proslavuvaat" (1. Car. 11,30).
47. Sinot na Boris, Vladimir, kako {to ka`av pogore, vo ona vreme go
primil carstvoto, i po`iveal ~etiri godini po prezemaweto na vlasta. Po nego, rabotite gi
prezema pomaliot negov brat Simeon. So negova zapoved boljarinot Distros gi prenel od
Tiveriopol vo Bregalnica svetite Sokrat i Teodor, obata se spomnati pogore, i gi polo`il
vo istiot hram. Od toga{ mo{tite stanale izvor na pove}e ~uda, koi nasekade razglasuvani
gi pottiknuvale site da polzuvaat od Bo`jite darovi.
48. Taka poznat e slu~ajot so edna `ena od Bregalni~kata eparhija. Taa
imala edinec sin koj imal sedum godini. Toj ķ bil celata nade`, no bil gluv i nem, ta
zatoa taa pribegnala kon milosta na svetiite. Otkako ja prezrela `enskata nemo} i dolgiot
pat, go zela mom~eto od nemosta, stignala do izvorot na ~udata, odnosno do svetiot i
Bo`estven hram na svetiite i so solzi den i no} im se molela da go izbavat mom~eto od
nemosta, a nea od tagata. Edna no}, se molela pousrdno i izmorena izlegla vo predvorieto
na hramot, go pregrnala deteto i legnala da spie. No mom~eto vo eden moment se ottrgnalo
od nejzinite pregratki, potskoknalo i po~nalo da bega. Majkata razbuduvaj}i se, go pra{ala
deteto {to mu se slu~ilo. I toa so jasen govor reklo: "Mamo, mamo, eden stra{en ~ovek saka{e da me grabne od tebe". A taa se za~udila i ne mo`ela da poveruva, bidej}i mislela deka
sonuva. (No obi~no neo~ekuvanoto, i koga }e se slu~i, se smeta za ne{to {to ne e za
veruvawe, za{to e potrebno vreme za da se poveruva). Pa taka otkako si do{la na sebe i
razbrala deka ~udoto e jave, a ne son i deka mom~eto navistina se oslobodilo od okovite na
nemosta, se zablagodarila na Bo`jata blagodat so blagodarstven glas.
49. Druga, pak, `ena, goneta od ne~ist duh od zemja do zemja, talkala
samotna vo pustite mesta. Edna{, bezdrugo po Bo`ja promisla, oti{la vo hramot na svetiite
i `iveej}i vo narteksot, sonuvala dvajca starci svetli i svetoobrazni, koi ķ rekle: "vlezi so drugite, vlezi i ti vo hramot i koj sve{tenik }e go vidi{ da
gi pali kandilata, daj mu ja {amijata {to ja nosi{ i toj }e ti dade molitvi za zdravje!" Koga go ~ula toa vedna{ go napravila toa {to ķ bilo ka`ano i dobila
iscelenie.
50. No, da ne ni se promolkne i onoj hromiot, koj bidej}i siromav, odel
od ku}a vo ku}a, pitaj}i za negova telesna hrana, i namesto noze za odewe upotrebuval
paterici. No, vo verata ne bil siromav kako vo bogatstvoto, naprotiv bil mnogu bogat so
nea. No i rodninite ne mu bile tu|i kon pravoslavnata vera. Toj po mnogu molbi, gi ubeduva
svoite doma{ni da go odnesat kaj svetiite. Otkako se slu~ilo toa, i otkako poka`al so
solzi i molitvi dostojni za verata, hromiot, spored ka`anoto od prorokot, skoknal kako
elen (Is. 35,6) i si oti{ol doma so zdravi noze i gi ostavil patericite vo svetiot hram,
kako nekoj trofej, da svedo~at za ~udotvornosta i silata na svetiite i za dobro~instvoto
{to mu go napravile. Kako da go premol~am raskazot, kako da ne raska`am za drug eden, pak,
{to be{e faten i slep, i bil celosno izlekuvan i od paralizata i od slepiloto. Kako reka
mi naviraat otsekade ~udata na svetiite, zatoa }e gi skratam raska`uvawata za niv, i samo
}e gi spomenuvam.
51. Eden ma` {to `ivee{e blizu do rekata nare~ena Vardar, bil obzemen
so demonski duh i zboruval sramni i neumesni zborovi, bez da ima soznanie za ona {to go
ka`uva ili pravi. Toj donesen kaj svetiite vedna{ na{ol iscelenie i otkako se udostoil da
ima pak svetol um, bidej}i bil pomra~en od demonskiot mrak, so golema radost izbral da
sluguva vo Hramot, peej}i zaedno so prorokot David: "kopnee
i `ednee du{ata moja za dvorovite na Gospoda" (Ps.
83,3), "za{to eden den vo Tvoite dvorovi e podobar od
iljada nadvor" (Ps. 83,11). I taka, otkako otslu`il
tri godini vo hramot na svetiite, se vratil doma i kataden im ja oddaval dol`nata
blagodarnost na svetiite, kako oddol`uvawe za blagodejanieto {to se izvr{i nad nego.
52. Drug, pak, do{ol od Meglen, so teloto celoto pokrieno so lepra i
sakati noze i se molel so taga vo srceto (2. Kor. 2,4), kako {to veli Pismoto, da se
oslobodi od dvete bolki. No, Gospod, Koj preizobilno ni go dava toa {to go sakame, so
smela molitva kon svetiite go izbavil od dvete. Drug, pak, od ra|awe nem dlaboka
starost dostignal, gubej}i ja sekoja nade` deka }e se izlekuva, ta go pominuval vremeto
sedej}i doma, o~ekuvaj}i deka smrtta }e go izlekuva od `alosta na bezglasieto. Taka nemu
spiej}i, tri pati mu se javile na son svetitelite, velej}i mu da odi vo hramot, za da bide
izlekuvan. Toj poveruval vo ona {to go videl i vedna{ oti{ol vo Bo`jiot hram na Sveta i
Velika Nedela, na Veligden. Otkako bilo pro~itano Bo`joto i Sveto Evangelie, oti{ol da
celiva (i, o, ~udo!), toj {to be{e ostarel vo nemost, povikal so sve~en glas: "Gospodi pomiluj", i taka izle~en
zaminal doma i gi pominuval sve~eno veligdenskite denovi, ne samo za vreme na toga{niot
praznik, tuku i vo preostanatiot negov `ivot.
53. Edna{, pak, edna `ena koja se gordeela so bogatstvoto, go zagubila
vidot od nekoja te~nost {to se be{e izlila od glavata vo nejzinite o~i. I ne samo toa,
tuku od nejzinite o~i te~ela nekakva valkana i smrdliva te~nost, taka {to kon zlobincata
ne samo tu|incite se gnasea tuku i na nejziniot ma` mu izgleda{e kako gnasen prizor. Taa
siot svoj `ivot i bogatstvo go istro{ila ne lekari i namesto da ja izle~at, u{te pove}e ja
o{tetile i zatoa pribegnala kon besplatnoto lekuvawe. Pristapila kon svetite mo{ti na
Bo`jite svetii, baraj}i da dobie milost i da ķ se zapre te~enieto na onaa odvratna
te~nost od o~ite. Otkako Bog blagoizvolil da ķ dade iscelenie, videla vakov son, {to
samata go raska`uvala: "Mi se stori", velela, "deka eden orel koj se
spu{ta od visoko, mi zastana na glavata i me pokri so krilata. Koga se rastreperiv od ova
stanav od son, orelot pove}e ne go vidov, a se gledam kako {to vie gledate, zdravo i
jasno. No i slednovo ne bi trebalo da ostane neraska`ano. Edna{, na svetiite navalile so
pogolema drskost nekoi vojnici, koi `iveele nemarno i imale neuredno povedenie. Koga
~uvarite na hramot gi videle, vedna{ itaj}i kon t.n. oglaseni, ja zatvorile vratata na
hramot. Eden od vojnicite, koga gi videl kako kowanik (o, drska pomislo, o, bes~ino
vleguvawe), navlegol so kowot vo hramot. I ne uspeal ni da vleze vo narteksot, koga stanal
nevidliv zaedno so kowot, i site toa go videle. Toa gi ispla{ilo site i gi nateralo
vojnicite da go napu{tat manastirot.
54. Ne mo`am da se nasitam raska`uvaj}i za ~udata na svetiite, zatoa ne
mo`am da propu{tam, a da ne go raska`am ~udoto {to se slu~ilo so eden ~ovek. Toj mnogu
pati otkako }e izedel mnogu golemi lebovi (kako {to imaat obi~aj da pravat Bugarite), iako
eden leb stignuva za deset ma`i, a nekoga{ i za pove}e da se nahranat so sitost, ostanuval
gladen. Ponatamu u{te raska`uval deka i cel bik ne mu stasuval za jadewe. Eden den izel
celo bure grozje. Ova bezdrugo bila |avolska rabota, za{to neprirodnite strasti jas gi
smetam za |avolski podbucnuvawa. ^ovekot otkako si ja osoznal svojata strast se sramuval,
no bidej}i nemal {to da pravi gi obikolil site mesta kade {to ima svetiteli ~udotvorci, ta
duri i vo Rim oti{ol i ja povikuval i silata na Petra, velikiot i vrhoven me|u apostolite.
Se pomolil i na sveti Irinej, koj se proslavil so svoite ~uda. No otkako ne go dobil ona
{to go baral, toga{ edvaj se setil za na{ive svetiteli pa i se raspra{al za niv. Koga
oddaleku go videl bedemot na gradot i na Hramot, kade {to bile polo`eni svetitelite,
oti{ol do eden izvor kade {to zabele`al eden starec koj stoel do vodata. Starecot bil so
prekrasen lik, so bela brada koja mnogu mu prilegala i imal leb. ^ovekot koj{to ne mo`el
da se vozdr`i pred spomnatata strast posakal da pobara od starecot hrana, no bidej}i
pomislil deka lebot e mal i deka nema da mu ja prekine gladta, no naprotiv u{te pove}e }e
go razdrazni, se zaprel. Dodeka ova go razmisluval starecot go pokanil: "dojdi, - rekol, - brate, sedni da vkusime i dvajcata od ovoj leb". A toj, otkako razmislil za istoto i go izmeril maliot leb so svojata
nenasitna strast, re{il da se otpovika na ~ovekoqubivata pokana na starecot, i najposle se
ubedil i sednal zaedno so starecot, koj go raskr{il na dve lebot i od razdelenite delovi
go razdelil na dve; polovinata od tie dve kraj~iwa, zna~i ~etvrtinata od lebot ja dal na
nenasitnikot za jadewe, i toj jadel, se nasitil i eden del duri i mu ostanal. Potoa vlegol
vo manastir, i onoj, koj dotoga{ be{e nenasiten, ottoga{ ne prestanal da blagodari sekoj
den na Boga i na svetiite. Seto ova i sī drugo, {to se odnesuva do svetite
sve{tenoma~enici stanalo tokmu taka.
55. Jas prili~am na ~ovek {to se trudi da ja iscrpi bezdnata so {epa,
da gi prebroi nebesnite yvezdi, kapkite na do`dot, pesokot kraj moreto i koj ja goni
svojata senka i ne mo`e da ja stigne ta naprazno se trudi, ni{to ne polzuva, a bes polza i
bez cel se mori. Za{to da se zafa}a ~ovek za raboti kakvi {to se pogore ka`anite i da se
trudi da gi raska`uva po red ~udesata na svetitelite, e istovetno. No jas zavr{uvaj}i ja
mislata tuka go zavr{uvam i raskazot. ^udata se vistinska reka bez kraj, potok na
naslada i neiscrpen izvor, koj neprestano te~e, i, ako so vera se primaat zalog se i dokaz
za dobivaweto na ve~nite blaga, za koi e napi{ano: "{to
oko ne vide, uvo ne ~u, nitu na ~oveka na um mu padna, toa Bog go prigotvil za onie, koi
go qubat (1. Kor. 2,9) za koi Gospod, na{iot Bog, Isus Hristos, ka`al vo Evangelieto: "Dojdete vie blagosloveni od Mojot Otec, nasledete go Carstvoto
podgotveno za vas od sozdavaweto na svetot (Mt. 25,34). Vo tie bogatstva }e prebivaat
svetiite pojasno i posovr{eno vo Hrista Isusa, na{iot Gospod, Komu Mu pripa|a sekoja ~est
i poklonenie, so ve~niot i bespo~eten Otec i so Sesvetiot, blag i `ivotvoren Duh, sega i
sekoga{, i vo site vekovi. Amin!
-ot posetitel na ovaa stranica (od 23. Maj 1999).
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE
I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI
SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET
TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE
PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA
SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski - ZITIE I
KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt Ohridski -
ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti Teofilakt
Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI - Sveti
Teofilakt Ohridski - ZITIE I KANON NA SVETITE PETNAESET TIVERIOPOLSKI SVESTENOMACENICI -
|